تجمیع و بازنگری رشته‌های علوم قرآن و حدیث به تصویب دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی رسید
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا به نقل از روابط‌عمومی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، ابوالفضل خوش‌منش رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور و رئیس کمیته تحول در مطالعات قرآن و حدیث گفت: «همان‌طور که قبلا هم اعلام شده بود، برنامه جدید دارای 100 واحد مشترک و شش مجموعه اختیاری 35 واحدی، دربردارنده همه گرایش‌های موجود علوم قرآن و حدیث مقطع کارشناسی، اعم از گرایش‌های تفسیری، قرائت و کتابت، تربیت معلم و مطالعات قرآنی و حدیثی است.»
او افزود: «این تجمیع، همراه با بازنگری و به روزآوری محتوا، منطبق با نیازهای نظام توسعه فرهنگ قرآنی و در راستای ارتقا و کاربردی‌شدن رشته علوم قرآن و حدیث بوده است و می‌توان گفت محتوای شش مجموعه اختیاری پیش‌بینی‌شده، برای روزآمدی سرفصل‌ها، سابقه‌ای در سرفصل‌های فعلی گرایش‌های علوم قرآن و حدیث ندارد.»
خوش‌منش گفت: «برخلاف تصور برخی از همکاران مبنی بر تک‌رشته‌ای شدن برنامه علوم قرآن و حدیث و مشکلات ناشی از آن باید گفت که برنامه درسی علوم قرآن و حدیث شش مجموعه در یک برنامه است که هر دانشگاهی در صورت توانمندی در تأمین استادان مرتبط با هر یک از مجموعه‌های اختیاری، فضای آموزشی متناسب، وضعیت شهر،استان و اولویت‌ها و مأموریت‌های دانشگاه می‌تواند یک یا بیشتر از یک مجموعه را ارائه دهد.»
او ساختار جدید برنامه درسی علوم قرآن و حدیث را گامی برای مأموریت‌گرایی دانشگاه‌ها و مراکز مجری دانست و گفت: «دانشگاه‌ها با تشخیص نیازها و اولویت‌ها، مشروط به تأمین شاخص‌های موردنیاز، می‌توانند مجری مجموعه‌های اختیاری مورد نیاز باشند.»
رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور درباره شرط اجرای مجموعه‌های اختیاری افزود: «از آنجا که مجموعه‌های اختیاری باید از ترم چهارم ارائه شوند، فرصت کافی برای احصای شاخص‌های مورد نیاز اجرای هر یک از مجموعه‌ها وجود دارد. اما پیش از آن، به دنبال دریافت نظرات گروه‌های علوم قرآن و حدیث کشور در این مورد هستیم که با تشخیص و اعلام اولویت‌های استان خود، اعلام کنند که در تأمین استاد و فضای آموزشی کدام مجموعه یا مجموعه‌ها توانمند هستند.»
او گفت: «با توجه به ظرفیت موجود مراکز مجری، امکان اجرای مجموعه مطالعات قرآن در همه مراکز فعلی فراهم است. همچنین دانشگاههایی که تاکنون مجری رشته علوم حدیث بودهاند، در صورت وجود ظرفیت کافی، امکان ارائه این مجموعه اختیاری را دارا هستند، البته اگر تعداد دانشجویان به قدر کافی باشد، در صورت وجود شاخص‌های مورد نیاز، مجموعه‌های دیگر نیز قابل ارائه است. با این حال کمیته درصدد است با تدوین شاخص‌ها و تطبیق آن با وضعیت دانشگاه‌ها و مراکز مجری، جدولی منظم از نحوه توزیع مجموعه‌های اختیاری طراحی کند تا هم، پایه‌ای برای تعیین ظرفیت‌ها و ظرفیت‌پردازی اجرای مجموعه‌های جدید قرار گیرد و هم، در هنگام انتخاب رشته و دانشگاه، راهنمایی برای دانشجویان پذیرفته شده در کنکور سال بعد باشد.»
رئیس کمیته تحول در مطالعات قرآن و حدیث به برخی ویژگی‌های خاص برنامه درسی جدید اشاره کرد و گفت: «قرآن اساس دانش و اندیشه اسلامی است و دانشجو باید ریشه همه دانستههای خود را در قرآن بیابد. هدف اصلی ما تحقق این امر بوده است و با اینکه از مزایای برنامه جدید توجه خاص به متن قرآن است، اما هنوز با آن فاصله داریم و امیدواریم در بازنگری سال‌های آینده به این سو برویم.»
او گفت: «برنامه‌ریزی اولیه کمیته تحول در مطالعات قرآن و حدیث تخصیص 14 تا 21 واحد درسی در راستای تحقق یک دور مرور کامل قرآن بود، ولی به دلیل برخی موانع از جمله تعلق مجریان به محتوای برنامه سابق، ساختار این درس در حد آموزش 65 سوره آخر قرآن به صورت چهار واحد عملی کارگاه قرائت و ترجمه قرآن 1 و 2 و 10 واحد تفسیر ترتیبی اصلاح شد.»
خوش‌منش درباره نحوه ارائه کارگاه قرائت و ترجمه قرآن گفت: «این درس از نیمسال دوم تحصیلی ارائه می‌شود و پیش از آن، گروه موظف است در ابتدای ورود دانشجو، از او آزمون شفاهی "روان‌خوانی و تجوید مقدماتی قرآن (فصیح‌خوانی)" بگیرد و در صورت کسب حدنصاب لازم، درس کارگاه قرائت و ترجمه قرآن (1) را در نیمسال دوم به او ارائه دهد. در غیر این صورت باید در نیمسال اول تحصیلی، درس پیش‌نیاز "روان‌خوانی و تجوید مقدماتی" به ارزش 3 واحد درسی عملی (6 ساعت در هفته) به صورت حضوری و یا غیرحضوری، به دانشجویانی که حد نصاب لازم را کسب نکرده‌اند ارائه شود. حال دانشگاه می‌تواند خود متکفل برگزاری این کلاس شود و یا دانشجو را ملزم به کسب این مهارت به صورت خودخوان یا در دوره‌های بیرون از دانشگاه کند و مجددا از او آزمون بگیرد. این کار، گام نخست و مقدمه‌ای برای اصلاح یکی از کاستیهای اصلی نحوه جذب دانشجو در رشته علوم قرآن و حدیث میباشد.»
او افزود: «مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور در حال برنامه‌ریزی برگزاری کارگاه‌های دانش‌افزایی و توجیهی نحوه اجرای رویکردهای آموزش قرائت و ترجمه قرآن برای استادان توانمند و علاقه‌مند این حوزه است، که امیدواریم بعد از شروع سال تحصیلی انجام شود.»
رئیس مرکز هماهنگی و توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور یادآوری کرد تاکنون در بسیاری از دروس رشته علوم قرآن و حدیث رویکردی خاص حاکم بوده است، یکی از مطالبات جامعه دانشگاهی قرآن و حدیث، اعم از استادان و دانشجویان را ورود و توسعه مباحث جدید و متفاوت با رویکرد حاکم خواند و یکی از رسالت‌های نهاد آموزش عالی را پاسخ به این مطالبه دانست.
خوش‌منش افزود: «این مطالبه منجر به یکی دیگر از ویژگی‌های خاص برنامه جدید شد. به این صورت که در برخی دروس دو سرفصل با دو رویکرد مختلف ارائه شده است و یا سرفصل به گونه‌ای تدوین شده که نسبت به هر دو رویکرد منعطف است. در این صورت استاد نسبت به تدریس یکی از دو رویکرد و در صورت امکان و صلاح‌حدید مقایسه اجمالی آنها مخیر است. این کار، هم باعث آشنایی دانشجویان با رویکردهای مختلف و هم موجب توسعه دیدگاه‌های گوناگون می‌شود.»
او گفت: «این نحوه طراحی در برنامه‌های درسی مسبوق به سابقه است و بارها اتفاق افتاده است که سیاست‌گذار به عللی از جمله عدم وفاق بر سرفصل یک درس، برنامه را بدون سرفصل آن درس مصوب کرده است و نحوه ارائه درس را به اختیار استاد گذاشته است. حال، در برنامه جدید علوم قرآن و حدیث، تدبیر بهتر این دانسته شده است که به جای تهی گذاشتن جدول سرفصل، رویکردهای مختلف در ارائه سرفصل ذکر شود که اتفاق مبارک و قابل دفاعی است.»
عضو شورای توسعه فرهنگ قرانی با توجه به جایگاه قانونگذاری این شورا گفت: «درصدد هستیم با رایزنی با سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، شرایط احراز برخی از مشاغل قرآنی را، تحصیل در رشته تجمیعی قرآن و حدیث قرار دهیم.»
او گفت: «با بازنگری صورت گرفته که منطبق با نیازهای نظام توسعه فرهنگ قرآنی رخ داده است، مطلوب سیاست‌گذاران این نظام، تأمین نیروی انسانی مورد نیاز از جمله مربیان و معلمان قرآن، کارشناسان هنری و رسانهای قرآنی از میان فارغالتحصیلان این رشته است.»
خوش‌منش به برنامه‌های آینده کمیته تحول در مطالعات قرآن و حدیث اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر با نظارت بر اجرای برنامه درسی جدید و دریافت بازخوردها برای بازنگری مجدد رشته در سه تا پنج سال آینده، در حال برنامه‌ریزی و تشکیل مجدد کمیته تحول برای شروع بازنگری برنامه‌های درسی مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته‌های قرآنی هستیم. البته رویکرد کمیته در این دور از فعالیت خود، برونسپاری و دریافت مشارکت مراکز مجری در بازنگری و تعریف رشته‌های جدید و نظارت راهبردی مطابق سیاست‌های وزارت علوم و مطالبات اسناد بالادستی و تایید نهایی در کمیته برنامه‌ریزی آموزش عالی قرآنی است.»
انتهای پیام/