حسین کیانی: اجرا نشدن «مرگ در حمام بنفش» به سخت‌گیری و بدبینی مسئولان مربوط است/ مهدی پاکدل: ما هنرمندان به کرگدن پوست کلفت تبدیل شده‌ایم + تصاویر
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری آنا، حسین کیانی با یادآوری اینکه این اثر نمایشی که از اسفند 1385 در مجموعه تئاترشهر به روی صحنه رفته است، درباره بازتولید این نمایش به خبرنگار فرهنگی آنا گفت: «نمی‌توانستیم همان اجرا که در گذشته داشتیم را عین به عین در تئاتر باران داشته باشیم. ضمن اینکه هریک از ما 10 سال بزرگتر شده‌ایم و 10 سال به تجربه‌هایمان اضافه شده است. اگر قرار باشد در بازتولید، یک نمایش نعل‌به‌نعل نمایش اجرا شود، اجرای مجدد هیچ لطفی ندارد و ما به عنوان اجراگران آن هنر بزرگی انجام ندادیم، بنابراین اصلاحات و تغییرات لازمه هر اثر هنری بعد از بازتولید است وگرنه آن اثر به زندگی و حیات خود ادامه نداده است.»
وی اظهار کرد: «زندگی «همسایه آقا» به جایی کشید که 15 – 20 درصد دستخوش تغییرات شد. به طوری‌که شخصیت غایب در اجرای پیشین، در اجرای امروز این نمایش پررنگ‌تر شده و صحنه‌هایی بنابر ضرورت دچار تغییر و تحول شده است.»
وی عنوان کرد: «تئاتر مثل تابلوی نقاشی نیست که پس از کشیده شدن نتوان آن را تغییر داد. تئاتر هنر پویا و زنده است و همین زنده بودن طبیعت تئاتر است که باعث ایجاد تغییرات در آن می‌شود بنابراین نمایش «همسایه آقا» تا حد قابل توجهی متفاوت از آن چیزی است که روی صحنه رفته است.»
آدم‌های کمتر دیده شده بررسی می‌شوند
وی یادآور شد: « «همسایه آقا» در دوره نویسندگی من نخستین متن رئالیسم و معاصر است که در زمان و با زبان معاصر نوشته شده، بنابراین جزو کارهای اجتماعی من محسوب می‌شود. در این اثر آدم‌های کمتر دیده شده و مسائل کمتر شنیده شده مورد بررسی قرار می‌گیرند و مسائل به صورت بی‌طرفانه‌ای مطرح می‌شود.»
کارگردان نمایش «همسایه آقا» درباره انتخاب بازیگران در این اجرا گفت: «10 سال پیش تمرین و انتخاب بازیگران به درستی انجام شد و من سعی کردم به همان انتخاب‌ها رجوع کنم که البته موفق شدم 5 نفر از دوستانی که در اجرای قبلی همکاری داشتند را در این نوبت در کنار خود داشته باشم، اما دو نفر از اعضای گروه به دلیل مشغله‌های شخصی نتوانستند با ما همکاری داشته باشند.»
اجرای «مرگ در حمام بنفش» برایم مسکوت است
کیانی درباره نمایشنامه «مرگ در حمام بنفش» بیان کرد: «در حال‌حاضر برای من موضوع اجراشدن این اثر، مسکوت است، اما تمام‌شده نیست چون اثر هنری که تولید می‌شود باید شکوفا شود و در معرض دید مخاطب قرار بگیرد حتی اگر قرار باشد در قالب مدیوم‌های دیگر ارائه شود.»
وی در سخنانش افزود: «فکر می‌کنم اجرا نشدن نمایشنامه «مرگ در حمام بنفش» به سخت‌گیری‌ها، بدبینی‌ها و بی‌اعتباری بیش از هر دوره مسئولان نسبت به حوزه نمایش مربوط است. در حال‌حاضر بحث مدیریت کلان و تصمیم‌گیران کلان فرهنگی مطرح است، چرا که فشار از سوی آنها است و آنها هستند که باعث می‌شوند مدیران میانی نسبت به آثار هنری دچار بدبینی و سخت‌گیری بی‌مورد شوند. ما آثاری اجرا کردیم که نگاه منتقدانه‌ای بیشتری داشت و نسبت به آن «مرگ در حمام بنفش» نگاه انتقادی کمتری دارد اما همچنان مدیران اجازه اجرای این اثر را نمی دهند و این نمایشنامه دچار ممیزی مطلق می‌شود.»
وی اضافه کرد: «آثاری که دچار ممیزی مطلق می‌شوند از صفحه روزگار محو و حذف می‌شوند و این نوید خوبی برای هنرهای نمایشی نیست. نمایش‌هایی که درباره وضعیت زندگی ایرانی است به خاطر شرایط حوزه نمایش جای خود را به نمایش‌های اقتباسی می دهند زیرا در هر صورت شهر و سالن‌ها نمی‌توانند از تئاتر خالی شوند، بنابراین آثاری که ممکن است به لحاظ شکل، طراحی، میزانسن آثار شیکی از آب درآیند اما محتوا و باطن آن هیچ نسبتی با ذهنیت حقیقی ایران کنونی نداشته باشد روی صحنه می‌رود. در سال‌های آتی هیچ‌گاه در بررسی آثار به ما نمی‌گویند چه اقتباس خوبی از آثار فرنگی داشته‌ایم، بلکه می‌پرسند چگونه انسان عصر خود را بازتاب داده‌ایم. در حالی‌که در این شرایط هیچکس نمی‌تواند انسان معاصر خود را به درستی نشان دهد و من این امر را ناشی از تصمیم‌گیری مسئولان فرهنگی می‌دانم.»
حسین کیانی گفت: «کسانی که حیات و ممات آثار هنری را به دست گرفتند به آثار با سخت‌گیری بیشتری نگاه می‌کنند. شاید اثر سو این امر از بین رفتن حساسیت‌های هنری و هنرمند باشد. چرا که تنها تفاوت فرد عادی با هنرمند در همین حساسیت‌ها است که در مواجهه با پدیده‌های اجتماعی بیشتر نشان داده می‌شود و همین حساسیت‌ها دغدغه‌ای می‌شود برای اندیشیدن و اینکه محتوای اثر را ساماندهی کند. حساسیت مهم‌ترین عامل تحریک‌کننده‌ای است که اگر از بین رود یا شاهد آثار هنری نخواهیم بود و یا سطح آنها نازل خواهد شد.»
بازتولید در ذات خود پدیده بدی نیست
کیانی اعلام کرد: «بازتولید در ذات خود پدیده بدی نیست، اگرچه در زمانی مواضعی نسبت به آن از سوی هنرمندان، مسئولان و حتی اصحاب رسانه مطرح شده بود، اما از نظر من بازتولید مشکلی ندارد و همچون تجدیدچاپ یک رمان است. اگر اثر خوبی روی صحنه رفته باشد و توانسته باشد مخاطبان را جلب کند بازتولید نه‌تنها ایراد ندارد، بلکه به بنیان هنر نمایش هم می‌تواند کمک کند به این شرط که اجرای نعل به نعل نباشد.»
حبیب دهقاننسب که از جمله بازیگران این اثر نمایشی است، گفت: «در کار تازه چه در حوزه تئاتر و چه سینما چون عنوان تازه وجود دارد برای کارگردان، بازیگر و دیگر عوامل تجربه تازه‌ای ایجاد می‌شود.»
وی در خصوص مسائل و مشکلات هنرمندان تئاتر بیان کرد: «ما در این جامعه زندگی می‌کنیم و به فراز و نشیب‌های آن آگاهیم و می‌دانیم ممکن است امکان اجرا فراهم شود. بنابراین فکر نمی‌کنم با جلوگیری اجراها ما چندان دردمان آید.»
به یک گلادیاتور آماده به جنگ تبدیل شده‌ایم
مهدی پاکدل عنوان کرد: «برای من مایه مباهات است که نمایش «مرگ در حمام بنفش» امکان اجرا پیدا نکرد، چراکه توانستم بعد از 8 یا 9 سال مجددا با حسین کیانی کار کنم. ما هنرمندان باتوجه به مشکلاتی که هر روزه با آن مواجه هستیم به کرگدن پوست کلفت تبدیل شده‌ایم، به یک گلادیاتور که هیچ‌چیز در راستای آفرینش هنری برایش مهیا نیست.»
شهرام حقیقت‌دوست در اشاره به مسائل حوزه بازیگری گفت: «وقتی احساس امنیت نداشته باشی ممکن است دلسرد شوی و برای حضور به کارهایی بی‌خاصیت رو آوری ولی برای گروه ما این اتفاق نیفتاد و با اینکه سال گذشته و امسال جلوی اجرای ما گرفته شد، خوشحال هستم که امسال با نمایش دیگری روی صحنه می‌روم، اگرچه احساس خوشایندی نیست که انرژی برای نمایشی گذاشته شود و هر لحظه این امکان وجود داشته باشد که از سوی سیاستگذاران نمایش متوقف و یا مردود شود.»
وی خاطرنشان کرد: «بعد از «مرگ در حمام بنفش» چند متن توسط حسین کیانی نوشته شد و ما شروع به تمرین آن کردیم اما به قدری زمان کم بود که دوست نداشتیم در نهایت کاری عجولانه روی صحنه ببریم بنابراین تصمیم گرفتیم نمایشی که قبلا اجرا شده را بازتولید کنیم.»
وی ادامه داد: «من «مرگ در حمام بنفش» را خیلی دوست دارم و آرزو دارم زمانی بتوانیم آن را روی صحنه اجرا کنیم. کارهای دیگر حسین کیانی به نقد یک موضوع در تاریخ گذشته می‌پردازد، اما در این نمایش نقد در زمان معاصر انجام می‌شود.»
حسین کیانی هیچ‌وقت برای کارهایش جنجال به پا نکرد
رویا میرعلمی گفت: «حدود 18 سال است که در کنار حسین کیانی زندگی و بازی می‌کنم و از نزدیک شاهد تمام زحماتش در نگارش متون هستم. وقتی اتفاقات اینچنینی یعنی اجازه ندادن برای اجرا را شاهد هستم خیلی متاثر میشوم که می‌بینم چه اتفاقاتی در تئاتر رخ می‌دهد و چه اقتباس‌های بی‌بو و بی‌خاصیتی که ربطی به اجتماع و فرهنگ ما ندارد روی صحنه می‌رود. از این موضوع غمگین میشوم. در دوره 18 سال همکاری با کیانی به غیر از دوره اصلاحات همیشه آثار وی دچار سانسور می‌شود و اتفاقی نیست که برای بار اول رخ دهد. نمایش «همسایه آقا» در اجرای قبلی دچار مشکلاتی از سوی روزنامه جناح راست شد و به همین دلیل تنها 17 شب روی صحنه رفت. اتفاقات اینچنینی همیشه در کارهای حسین افتاده و همیشه به خاطر اینکه دوست ندارد سوء‌استفاده کند، به آرامی از کنار اتفاقات رد می‌شود، بیشتر این مسائل برایش روی می‌دهد. او هیچ‌وقت برای کارهایش جنجال به پا نکرد و به همین خاطر هر بار این اتفاق بیشتر و بیشتر برایش می‌افتد.»
هیچ آینده خوبی برای تئاتر ایران نمی‌بینم
وی اعلام کرد: «من هیچ آینده خوبی برای تئاتر ایران نمی‌بینم، چرا که روز به روز ممیزی و سانسور در حال بیشتر شدن است و همه دوست دارند کارهای بی‌بو و بی‌رنگ روی صحنه رود، گویا مسئولان دلشان می‌خواهد حرفی برای گفتن وجود نداشته باشد.»
خاطره اسدی که از دیگر نقش‌آفرینان این اثر است، گفت: «شخصیتی را که اشاره شد در نمایشنامه قبلی حضور نداشت و در این اجرا روی صحنه نشان داده خواهد شد، بازی می‌کنم. من فکر می‌کنم برای هر بازیگر می‌تواند جذاب باشد که افراد توانایی‌های خود را به صورت بصری در کنار گروه حرفه‌ای روی صحنه نشان دهند.»
بازیگر حساسیتش را در مواجهه با فشارها از دست می دهد
علیرضا آرا نیز گفت: «بازیگر حساسیت‌های خود را در مواجهه با فشارها و میزان سانسورهایی که هر روزه بیشتر می‌شود از دست می‌دهد. برای بازیگر رسیدن به نقش باید در طول یک دوره 25 روزه یا یک ماهه باشد نه در طول 10 روز. این شرایط به دلیل توقیف‌های یکباره یا جلوگیری از اجرا به دلایل مختلف پیش می‌آید. وقتی اتفاقاتی رخ می‌دهد و اطمینانی برای به سرانجام رسیدن تمرین و پروسه اجرا نیست، درگیر مسائل حاشیه‌ای می‌شویم و همین امر در کار بازیگر خلل ایجاد می‌کند. به طوری‌که انگیزه و تمرکز خود را از دست می‌دهد.»
امیررضا دلاوری در ادامه بیان کرد: «من در این نمایش نقش سابق خود یعنی حجت را بازی می‌کنم، اگرچه کمتر اتفاق می‌افتد که کاری را که دوست داریم بتوانیم دوباره اجرا کنیم. شاید الان نتوانم مثل آن موقع نقشم را اجرا کنم، اما سعی دارم نقشم را به واسطه مشاوره‌های کیانی پخته‌تر اجرا کنم.»
وی نیز در خصوص مشکلات حوزه تئاتر اعلام کرد: «از مشکلات امروزه تئاتر نیز می‌توانم به نداشتن بودجه آن اشاره کنم به طوری که هنرمندان ترجیح می‌دهند برای گذراندن زندگی به سمت سینما یا تلویزیون بروند و از علاقه اصلی خود دور شوند.»
مهدی پاکدل که در این نمایش نقش جلال‌الدین را بازی می‌کند گفت: «ممکن است وقتی اجرای اثری بعد از 30 شب به پایان می‌رسد با خود بگوییم که ای کاش به گونه دیگری بازی می‌کردم. امروز با حضور در نقشی که 10 سال پیش نیز روی صحنه اجرا کردم این امکان برایم به وجود آمده تا ببینم آن ای‌کاش‌ها چقدر می‌تواند فضا را تغییر دهد.»
نقش جلال نقش مثبت صرف و اعصاب خوردکننده نیست
وی افزود: «جلال نقش مثبتی در این اثر دارد که البته کلیشه‌ای نیست. من همیشه نقش‌های مثبت بازی کردم، اما این نقش، نقش مثبتی است که مثبت صرف و اعصاب خوردکننده نیست، بلکه شخصیتی دلچسب و دلنشین دارد و البته من آن را خیلی دوست دارم.»
وی در ادامه سخنانش به تاثیرات مشکلات اقتصادی بر روی بازیگران اشاره کرد.
دهقاننسب عنوان کرد: «حبیب‌الله خادم‌حسینی نقشی است که آن را بازی می‌کنم. او خادم نیک امامزاده است که با خانواده‌اش در جوار امامزاده زندگی می‌کنند. آنها به لحاظ طبقاتی در طبقه متوسط جامعه قرار دارند و به لحاظ معیشت در وضع ناگواری زندگی می‌کنند. این کاراکتر تلاش می‌کند برای پیدا کردن راهی در راستای تغییرات زندگی، اگرچه درنهایت این‌طور نمی‌شود. از نظر من شخصیت منفی در نمایش وجود ندارد، بلکه این شرایط اقتصادی است که باعث می‌شود برخی شخصیت‌ها به سمت و سوی خارج از عرف روند.»
این بازیگر پیشکسوت تصریح کرد: «در چند سال پیش خیلی از دوستان تئاتری سالی چند تئاتر روی صحنه می‌بردند و من همواره از خود می‌پرسیدم در چنین شرایط اقتصادی چگونه زندگی می‌کنم، اما بعد از مدتی دیدم، افراد بااستعدادی که می‌خواستند در تئاتر فعالیت داشته باشند به دلیل فشارهای اقتصادی از این فعالیت بازمی‌مانند. مساله بعدی که عامل تاثیرگذاری در حوزه فعالیت هنرمندان است، سانسور است. ما وزارتی به نام وزارت فرهنگ و ارشاد داریم که آثار هنری به آن وابسته است، اما در دقیقه 90 کنسرت‌ها لغو، اکران فیلم‌ها در لحظه آخر پایین می‌آید و یا اجراهای نمایش متوقف می‌شود. پس طبیعی است هنرمند نمی‌تواند کار هنری‌اش را به راحتی انجام دهد. مسائل اقتصادی باعث می‌شود که نتوانیم کاری که دوست داریم انجام دهیم. نبود پشتیبانی و امکانات نیز از دیگر مسائل بازدارنده فعالیت هنرمندان است. در حال‌حاضر تئاتر نه تنها حمایت نمی‌شود، بلکه گروه‌های نمایشی موظف هستند 20 درصد از درآمد خود را به سالن‌ها بپردازند.»
به حسین کیانی فشار می‌آوریم تا «همسایه آقا» را فیلمنامه کند
شهرام حقیقت‌دوست با اعلام اینکه نقش محرم را که نقش پیچیده‌ای نیست بازی می‌کند، اظهار کرد: «چند سالی است که به حسین کیانی فشار می‌آوریم تا این نمایشنامه را به فیلمنامه تبدیل کند و ما خود آن را به دست بگیریم. ما سعی می‌کنیم از این بین کار سینمایی آبرومند درآوریم.»
وی در این نشست به مزاح اعلام کرد که حاضر است حتی خانه‌اش را نیز برای تولید فیلم «همسایه آقا» بفروشد.
اجرای پیشین برایم بسیار خاطره‌انگیز بود
رویا میرعلمی، بازیگر نقش کبوتر عنوان کرد: «این نقش، نقش ویژه‌ای است و من خیلی دوستش دارم و خوشحالم که می‌توانم دوباره این نقش را بازی کنم. در اجرای پیشین به دلیل بارداری که داشتم اجرای نمایش برایم بسیار خاطره‌انگیز شد. نقش کبوتر نقش مثبت و جذابی است و شیطنت‌هایی دارد که آدم اصلا باورش نمی‌شود.»
«همسایه آقا» تولید داخل است
کیانی در معرفی هرچه بیشتر نمایشش گفت: « «همسایه آقا» تولید داخل است و جزو نمایش‌هایی است که از لحاظ محتوا، ایده و شخصیت‌پردازی برآمده از فرهنگ ایران‌زمین است.»
فریده سپاه‌منصور که نقش قافله‌باجی را در نمایش «همسایه آقا» بازی می‌کند، گفت: «نسبت به 10 سال پیش که اصلا ذهنیتی نسبت به کارهای کیانی نداشتم، به شناخت بیشتری از وی دست پیدا کردم. 10 سال یک کار یک‌ساعت و نیمه فشار زیادی به من وارد می‌کرد، اما اکنون که سیگار را ترک کرده‌ام خیلی انرژی بهتر و بیشتری دارم.»
وی در اشاره به مشکلاتی که در حوزه تئاتر سال‌ها با آن روبه‌رو بوده است، تصریح کرد: «بازیگران تئاتر همه مشکل دارند، اگرچه همه بازی و تئاتر را دوست دارند اما مسئولان امکانات به این هنر اختصاص نمی‌دهند و نمی‌دانم این دیگر چه عشقی است. هیچکس فکر نمی‌کند که تئاتر خرج دارد. کسی فکر نمی‌کند آدم‌های این حوزه هزینه دارند. در مسائل هنری همه‌چیز آسان است و همه فکر می‌کنند بازی یا هنر کار سختی نیست و به همین دلیل نیز جدی گرفته نمی‌شود.»
در پایان نشست کیانی گفت: «مدیران فکر نمی‌کنند معیشت هنرمندان را باید تامین کنند و زندگی هنرمندان از طریق تئاتر باید تامین شود. هنرمند نه صرفا برای شهرت یا تفریح نیاز به انجام اجرای آثار هنری ندارد. همچنین برای اوقات فراغت اینکه گفته می‌شود افراد در اوقات فراغت به سینما و تئاتر می‌روند اصلا درست نیست و این نشان می‌دهد که هنر به عنوان ضرورت شناخته نشده است. هنر تئاتر یک کار بسیار سخت و طاقت‌فرساست که برایش زحمت زیادی کشیده می‌شود، بنابراین هم باید به آن توجه شود و هم هنرمندش تامین شود.»
انتهای پیام/