این پرنده در سالهای اخیر به دلیل محدود شدن زیستگاههای طبیعی، شکار بی رویه و اختلال در مناطق زیست و تخمگذاری آن در معرض خطر انقراض بوده و به همین دلیل هم اکنون در فهرست سرخ اتحادیه بین المللی حفاظت از جمعیت و منابع طبیعی جهان قرار گرفته است.
در دهه های گذشته غرب و شمالغرب ایران از جمله استانهای آذربایجان غربی و شرقی، کردستان، کرمانشاه و همدان زیستگاه این پرنده با ارزش بوده است اما شکار بی‌رویه، تخریب زیستگاه، تبدیل زمین‌های دیمی به آبی (مکانیزه شدن کشاورزی) باعث کاهش بی‌رویه نسل این گونه در دهه‌های اخیر شده است.
بر اساس اعلام کارشناسان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی هم اکنون تنها ۳۰ قطعه از این پرنده باقی مانده و در واقع نسل آن در آستانه انقراض قرار دارد این در حالی است که طی سالهای اخیر اقدامات زیادی برای ازدیاد جمعیت آن صورت گرفته است.
این گونه که بیش از ۸۰ درصد از جمعیت کشوری آن در آذربایجان غربی زندگی و زاد و ولد می کنند در سطح بین المللی دارای اهمیت فراوانی است زیرا جمعیت اندکی از آن که در زیستگاه ها باقی مانده هم اکنون در خطر انقراض قرار دارند.
برنامه ملی عمل میش مرغ در آستانه ابلاغ قرار دارد
رئیس اداره نظارت برامورحیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی درخصوص آخرین وضعیت این گونه با ارزش گفت: هم اکنون میش مرغ یا چیرک یکی از نادرترین و زیباترین پرندگان دنیا از نظر علمی منقرض شده چرا که در حالت خوشبینانه تنها ۳۰ قطعه از این پرنده در کشور باقی مانده است.
امید یوسفی با ابراز تاسف از در خطر انقراض جدی این پرنده نادر گفت: درحال حاضرمیش مرغ به دلیل کاهش جمعیت آن دردنیا در رده پرندگان آسیب پذیرمعرفی شده است که در کشور در شهرستان بوکان تنها ۳۰ قطعه آن شناسایی شده که در دشت سوتاو وحمامیان زندگی می کند.
وی با اشاره به اینکه طی سالهای گذشته میش مرغ در سایر مناطق کشور از جمله دشت اسد آباد همدان نیز مشاهده می شد، اظهارداشت: این در حالی است که طی سالهای اخیر میش مرغ در بوکان نیز به ندرت مشاهده می شود.
یوسفی در خصوص آخرین وضعیت اجرای طرح برنامه ملی عمل میش مرغ عنوان کرد: اواخر سال گذشته در راستای حمایت جدی و جلوگیری از انقراض این گونه با ارزش برنامه ملی عمل میش مرغ با حضور کارشناسان کارشناسان ملی حیات وحش کشور تدوین شد.
رئیس اداره نظارت برامورحیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: در زمان حاضر تدوین این برنامه مراحل نهایی را طی می کند و پیش بینی می شود بزودی در سراسر کشور برای اجرا ابلاغ شود.
وی یاد آور شد: بر اساس این طرح تلاش می شود ضمن صیانت از این گونه راه های ازیاد جمعیت آن در کشور نیز بررسی و اجرایی شود که از آن جمله می توان به توزیع بذر بین کشاورزان و نیز جلوگیری از شخم زدن اراضی کشاورزی محل زیست این پرنده به وسیله کمباین توسط کشاورزان اشاره کرد.
سال آینده برنامه ملی عمل میش مرغ اجرایی می شود
یوسفی ادامه داد: فصل جوجه آوری میش مرغ مصادف با آغاز برداشت محصولات کشاورزی در دشت سوتاو و حمامیان بوکان است که به دلیل بی توجهی و عدم آگاهی کشاورزان هنگام درو محصول موجب از بین رفتن میش مرغ و تخم های آنها می شوند.
وی اضافه کرد: از سال آینده در مراکز و هسته های اصلی زادآوری چیرک یا میش مرغ محصولات کشاورزی کشاورزان منطقه بر اساس برنامه ملی عمل میش مرغ قبل از موقع برداشت از کشاورزان خریدارمی شود تا میش مرغ دچار آسیب جدی نشود.
رئیس اداره نظارت برامورحیات وحش اداره کل حفاظت محیطزیست آذربایجان غربی خرید تخم میش مرغ از خارج کشور و پرورش و نگهداری آن با هدف ازیاد جمعیت این گونه به همراه صیانت از زیستگاه آن را از دیگر برنامه های این اداره کل در قالب برنامه عمل ملی در راستای حفاظت از این گونه برشمرد.
وی ادامه داد: آموزش و فرهنگسازی، تجهیز و سازماندهی گارد اجرایی حفاظت محیط زیست بوکان، تلاش برای همکاری بیشتر کشاورزان، روستاییان و نهادهای مدنی و مردمی در حفاظت و مراقبت از گونه مربوطه، تلاش برای همکاری با سازمان ها و نهادهای ملی و بین المللی در جهت استفاده از تجارب سایر کشورها برای جلو گیری از انقراض حتمی آن در ایران را از دیگر اقدامات حفاظت محیط زیست در صیانت و حفاظت از میش مرغ عنوان کرد.
وی با بیان اینکه ۵۰۰ هکتار از دشت سوتاو و حمامیان بوکان با هدف صیانت از زیستگاه میش مرغ و جلوگیری از فعالیت روستاییان و کشاورزان در این وسعت از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست استان خریداری شده است، گفت: این اقدام در راستای ایجاد زیستگاه مشخص و امن برای میش مرغ و فراهم کردن شرایط مناسب زیستگاه این پرنده خریداری شده است.
مرکز تحقیقات میش مرغ مجوز فعالیت ندارد
یوسفی در خصوص آخرین وضعیت اخذ مجوز و مراحل راه اندازی مرکز تحقیقات میش مرغ در بوکان افزود: مرکز تحقیقات میش مرغ از سالهای خیلی دور توسط حفاظت محیط زیست استان در زمینی به مساحت دو هکتار در بوکان با هدف حفاظت، احیاء و تکثیر مصنوعی از این گونه نادر و در حال انقرض احداث شده اما هنوز مجوز این مرکز تحقیقاتی به دلیل پاره ای از مشکلات هنوز اخذ نشده است.
وی اضافه کرد:عملیات احداث ساختمان این مرکز اتمام یافته و هم اکنون در مرحله خریداری تجهیزات هستیم اما چون مجوز فعالیت به این مرکز تحقیقاتی داده نشده هنوز نمی توان از این مرکز استفاده لازم را کرد.
رئیس اداره حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی ایجاد این مرکز مطالعاتی را اقدامی اساسی برای نجات این پرنده عنوان کرد و گفت: در این ایستگاه علاوه بر انجام مطالعات زیستی میش‌مرغ، دانشجویان محیط زیست و منابع طبیعی در ارتباط با چگونگی حفاظت از گونه‌های کمیاب و در حال انقراض حیات وحش آموزش می‌بینند.
یوسفی با اشاره به حمایت های مادی و معنوی فرمانداری بوکان، حفاظت محیط زیست کشور و استان در خصوص تجهیز و راه اندازی مرکز تحقیقات میش مرغ در بوکان گفت: امیدواریم سال آینده با اخذ مجوز شاهد تجهیز و ادامه فعالیت این مرکز باشیم.
میش مرغ پرنده‌ای تقریبا همه چیز خوار است که بیشتر از گیاهان (ساقه گیاهان، دانه غلات، جوانه‌های مرتعی، یونجه و ...)، حشرات، مارمولک‌ها، ملخ‌ها و سنجاقک‌ها تغذیه می‌کند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیشترین ساعات تغذیه در اوایل و اواخر روز (صبح و غروب) است و بقیه روز را به استراحت و پاییدن منطقه می‌پردازد.
چیرگ یا همان میش مرغ پرنده‌ای بسیار محتاط با چشم های تیزبین بوده که از فاصله دور خطر را احساس می‌کند و با پرواز یا استتار، خود را از خطر دور نگه می‌دارد.
این پرنده مناطق خلوت و آرام را ترجیح می دهد و از مکان‌های پر تراکم گریزان است، راه رفتن آن آرام و با وقار بوده و در حین راه رفتن و پاییدن اطراف، گردن خود را بالا نگه می‌دارد.
میش مرغ یا همان چیرگ در ساختار زندگی گروهی خود تدابیر امنیتی مخصوص را به اجرا می‌گذارد و برای حفاظت گروه از خطرات احتمالی به گماردن نگهبان می‌پردازد که این ویژگی می‌تواند تا حدودی چیرگ را در برابر خطرات شکار محفوظ نگه دارد.