هیچ شهری بدون مشارکت شهروندان تابآور نخواهد بود
به گزارش خبرگزاری آنا، به مناسبت هفته پژوهش و فناوری، نشست «نوآیندهای مؤثر بر حکمروایی کلانشهرها با تأکید بر متاورس» و آیین رونمایی از کتاب «متاورس و شهرهای هوشمند؛ محیطهای شهری در عصر دیجیتال» در سالن ابوریحان دانشگاه خوارزمی برگزار شد. در این نشست، فرزانه ساسانپور دانشیار دانشگاه خوارزمی و متخصص آیندهپژوهی شهری و منطقهای و شیوا فتاحی مدیر گروه مطالعات آیندهپژوهی مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران، به ارائه دیدگاهها و تحلیلهای خود پرداختند.
ضعف پژوهشی دستگاههای اجرایی
در ابتدای این برنامه، محمدولی روزبهان معاون پژوهشی و آموزشی مرکز پژوهشهای توسعه و آیندهنگری با معرفی این مرکز اظهار داشت: دستگاههای اجرایی کشور بیشتر در تلاش هستند تا بدانند در کدام مسیر باید حرکت کنند، اما متأسفانه در زمینه مطالعه و پژوهش برای تشخیص اقدام درست و چگونگی انجام کار پژوهشی با ضعفهای جدی مواجهاند.
وی افزود: از سوی دیگر نهادهای علمی و دانشگاهی که ذیل وزارتخانهها فعالیت میکنند نیز به دلیل اولویتها و محدودیتهای موجود در بسیاری از موارد نمیتوانند بخش قابل توجهی از فعالیتهای خود را در مسیر حل مسائل و مشکلات کشور به کار گیرند.
روزبهان با تأکید بر نقش این مرکز به عنوان بازوی فکری نظام حکمرانی گفت: در سالهای اخیر تلاش کردهایم با تقویت ارتباط با دستگاههای اجرایی و نهاد علم، به حل مسائل نظام حکمرانی کشور کمک کنیم و نقش مؤثرتری داشته باشیم.
هیچ شهری بدون مشارکت شهروندان تابآور نیست
در ادامه شیوا فتاحی مدیر گروه مطالعات آیندهپژوهی مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران با اشاره به دشواری کار با نوآیندها گفت: پیشبرد پروژههای مرتبط با نوآیندها بسیار پیچیده است و در پروژه اخیر دکتر ساسانپور در شش حوزه اصلی و با زیرمجموعههای متنوع تلاش گستردهای داشته و پنلهای تخصصی و روشمند متعددی را مدیریت کردهاند.
وی افزود: نوآیندها ابعاد مختلفی دارند که یکی از مهمترین آنها فناوریهای دیجیتال و کاربرد آنها در مدیریت بحران است. پس از جنگ دوازدهروزه تمرکز مطالعات بهطور ویژه بر موضوع مدیریت بحران افزایش یافت و گروه آیندهپژوهی نیز فعالیتهای خود را در این مسیر تقویت کرد.
فتاحی تأکید کرد: آیندهپژوهی در حوزه بحران دیگر یک گزینه یا ارزش افزوده نیست بلکه ضرورتی اجتنابناپذیر است و حتی پیش از وقوع بحران باید پررنگتر از گذشته مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به پیچیدگی بحرانهای شهری اظهار داشت: این بحرانها بهقدری پیچیده شدهاند که نمیتوان تنها بر تجارب موفق یا ناموفق گذشته تکیه کرد و به مرز آشوب رسیدهاند بنابراین طراحی سناریوهای مختلف امری ضروری است. آیندهپژوهی با پیشبینی ریسک میتواند به مدیران شهری کمک کند و این سناریوها باید در یک پلتفرم برای مدلسازی و شبیهسازی قرار گیرند.
فتاحی متاورس را بستری مؤثر در این زمینه دانست و گفت: متاورس میتواند ابزار مناسبی برای هدایت مدیران شهری به سمت سیاستهایی با کمترین هزینه باشد.
وی ادامه داد: مدلهای شبیهسازی در پلتفرمهای مجازی دو هدف اصلی را دنبال میکنند، نخست هدفمند کردن بودجه برای تابآوری شهری و شناسایی پهنههای پرریسک و گلوگاههای حیاتی و دوم ارتقای کیفیت پیشبینیها بر اساس سناریوهای غیرتخیلی که به سیاستگذاری صحیح مدیران کمک میکند.
فتاحی با اشاره به نقش فناوریهای نوین افزود: استفاده از هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، رباتها، پهپادها و مشارکت شهروندان در نقشهبرداریهای لحظهای از جمله مؤلفههای مهم در مواجهه با بحرانهای شهری است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر تابآوری اجتماعی گفت: در دنیای متاورس میتوان میزان تابآوری اجتماعی شهروندان را در انواع بحرانها پیشبینی کرد و در صورت پایین بودن آن پیش از وقوع بحران برای ارتقای آن برنامهریزی کرد چرا که هیچ شهری بدون مشارکت شهروندان نمیتواند تابآوری داشته باشد.
فتاحی افزود: نسل جدید مراکز فرماندهی شهری باید وظیفه رصد دائمی دادههای شهری را بر عهده داشته باشند و تحقق این امر مستلزم به رسمیت شناختن مالکیت عمومی دادهها به عنوان یک حق شهروندی است موضوعی که نیازمند پیگیری حقوقی و زیرساختی است.
شهر به مثابه یک پلتفرم پویا
در ادامه این نشست فرزانه ساسانپور دانشیار دانشگاه خوارزمی با اشاره به هدف اصلی این پژوهش گفت: هدف ما عرضه واقعی پلتفرمهای هوشمند شهری به مدیران است اقدامی میانرشتهای که نیازمند همکاری حوزههای برنامهریزی شهری، فناوری اطلاعات و علوم کامپیوتر است.
وی افزود: متاورس در تلاقی دو ابرروند شهرنشینی و انقلاب دیجیتال شکل گرفته و رشد شتابان شهرها و نفوذ عمیق دنیای دیجیتال این پرسش اساسی را مطرح میکند که تکامل شهری در مرز میان جهان فیزیکی و مجازی چگونه رقم خواهد خورد.
ساسانپور متاورس را فراتر از یک محصول فناورانه دانست و گفت: متاورس یک بازی یا پلتفرم ساده نیست بلکه همگرایی فناوریهایی است که اینترنت دوبعدی را به محیطی سهبعدی و تعاملی تبدیل میکند و بر پایه هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و افزوده، اقتصاد و مالکیت دیجیتال شکل میگیرد.
وی درباره ایده اصلی کتاب اظهار داشت: شهر به مثابه یک پلتفرم پویا ایده محوری این کتاب است و ادغام متاورس و شهرهای هوشمند پارادایمی جدید در برنامهریزی و مدیریت شهری ایجاد میکند بهگونهای که شهر دیگر صرفاً یک فضای فیزیکی نیست بلکه همتای دیجیتال کاملی دارد که امکان نظارت شبیهسازی و بهینهسازی بیسابقه را فراهم میکند.
ساسانپور افزود: این رویکرد از غافلگیری مدیران شهری جلوگیری کرده و زمینه مدیریت هوشمند زیرساختها، حملونقل، انرژی، آب و پسماند را بر اساس دادههای لحظهای و با مشارکت شهروندان فراهم میسازد و در نهایت به بازآفرینی تجربه زیسته شهری منجر میشود.
وی در پایان با اشاره به چالشهای این مسیر گفت: بازسازی مهارتهای نیروی کار، خطر تمرکز قدرت و ثروت در پلتفرمهای بزرگ، حذف مشاغل سنتی و شکاف دیجیتال از جمله چالشهای متاورس است و این پرسش اجتماعی مطرح میشود که آیا متاورس به انسجام اجتماعی منجر خواهد شد یا انزوا موضوعی که نیازمند سیاستگذاری آگاهانه است.
انتهای پیام/