بلاکچین شفافیت را به بازار داراییهای واقعی و اقتصاد سبز بازمیگرداند
سیده بشری التجا، عضو کمیته آموزش انجمن بلاکچین، در جریان کنفرانس بلاکچین رویداد ایفتکس به تشریح نقش حیاتی داراییهای دنیای واقعی در توسعه اقتصاد سبز پرداخت. وی در این سخنرانی ضمن بررسی چالشهای فعلی بازار انرژی و کربن، راهکارهای مبتنی بر بلاکچین برای شفافسازی و کارآمدی این بازارها را تشریح کرد.
تمرکز اصلی این سخنرانی بر نحوه ادغام داراییهای فیزیکی با اقتصاد دیجیتال بود. طبق آمارهای ارائهشده، بیش از ۷۰ درصد انتشار کربن در جهان ناشی از بخش انرژی است؛ بخشی که همزمان بیشترین سرمایهگذاریها را برای گذار به انرژیهای تجدیدپذیر جذب میکند. با این حال، نبود شفافیت و دشواری در ردیابی دقیق دادهها، اثربخشی این سرمایهگذاریها را با چالش مواجه کرده است. راهکار پیشنهادی برای عبور از این بنبست، استفاده از ظرفیتهای RWA یا همان توکنیزه کردن داراییهای واقعی است که امکان معامله و ارزشگذاری هر نوع دارایی فیزیکی، از املاک و کالاها گرفته تا اوراق بهادار و اعتبارات کربن را در بستر بلاکچین فراهم میکند.
از اوراق قرضه آمریکا تا انرژی اروپا
وی گفت: روند جهانی پذیرش RWA نشاندهنده رویکردهای متفاوت اقتصادی در مناطق مختلف جغرافیایی است. آمریکا تمرکز خود را بر تبدیل اوراق بهادار و سهام به توکنهای دیجیتال معطوف کرده است تا نقدینگی و سرعت معاملات را افزایش دهد. در مقابل، کشورهایی مانند امارات از این فناوری برای خرد کردن و فروش داراییهای ملکی و زیرساختهای بندری بهره میبرند. اما در اتحادیه اروپا، رویکرد متفاوتی حاکم است و تمرکز اصلی بر بازارهای انرژی و اعتبارات کربن قرار دارد.
التجاء در ادامه تصریح کرد: حجم بازار پروژههایی که تمام فرآیند آنها بر بستر بلاکچین انجام میشود، هماکنون حدود ۱۸ میلیارد دلار برآورد میشود و اگر پروژههای مرتبط با بلاکچین نیز در نظر گرفته شوند، این رقم به ۴۰۰ میلیارد دلار میرسد. پیشبینیها حاکی از آن است که ارزش بازار RWA تا سال ۲۰۳۰ پتانسیل رشد تا ۳۰ تریلیون دلار را دارد که ورود نهادهای بزرگ مالی و شرکتهای چندملیتی، کاتالیزور اصلی این رشد خواهد بود.
مکانیزم بازار کربن و چالش دوبارهشماری
وی در ادامه گفت: یکی از بخشهای کلیدی اقتصاد سبز، بازار گواهی کربن است. در مدل اجباری این بازار، دولتها سقفی برای تولید کربن صنایع تعیین میکنند. به عنوان نمونه، اگر سقف مجاز برای هر شرکت ۱۰ تن در سال باشد و شرکتی فقط ۲ تن کربن تولید کند، میتواند ۸ تن ظرفیت باقیمانده را به شرکتی بفروشد که بیش از حد مجاز آلایندگی داشته است. این تبادل مجوزها، بازاری را شکل میدهد که در آن حفاظت از محیط زیست پاداش مالی دارد و تخریب آن هزینه در پی خواهد داشت.
این سخنران اعلام کرد که بازار فعلی گواهی کربن با چالشهای ساختاری روبهرو است. فرآیند صدور گواهی که نیازمند اثبات ایجاد جنگل یا راهاندازی مزارع خورشیدی توسط نهادهای ناظر است، گاهی بین یک تا پنج سال به طول میانجامد. مهمترین معضل این حوزه، فقدان شفافیت و پراکندگی دادههاست که منجر به پدیدهای به نام دوبارهشماری میشود. در این وضعیت، یک پروژه زیستمحیطی ممکن است برای یک میزان مشخص کاهش کربن، از دو نهاد مختلف گواهی دریافت کرده و آن را دو بار به فروش برساند. این عدم شفافیت باعث بیاعتمادی خریداران و ناکارآمدی بازار میشود.
فناوری بلاکچین به مثابه ابزار شفافیت و اعتماد
بلاکچین با ویژگیهای ذاتی خود نظیر شفافیت، تغییرناپذیری و سرعت بالا، پاسخی فنی به مشکلات بازارهای سنتی کربن ارائه میدهد. با انتقال فرآیندها به قراردادهای هوشمند و استفاده از اینترنت اشیاء برای بازرسیهای محیطی، نیاز به واسطههای انسانی کاهش مییابد. سنسورها میتوانند دادههای تولید انرژی سبز یا جذب کربن را مستقیماً ثبت کنند و احتمال دستکاری در دادهها یا فساد اداری را به حداقل برسانند.
وی ادامه داد: نکته حائز اهمیت در این فناوری، مفهوم اعتماد مبتنی بر ردیابی است. بلاکچین به خودی خود تضمینکننده صحت فیزیکی یک پروژه نیست، بلکه ابزاری برای ثبت غیرقابلانکار وقایع است. اگر دادهای جعلی وارد شبکه شود، خروجی نیز جعلی خواهد بود؛ اما بلاکچین امکان رهگیری منشأ داده، زمان ثبت و هویت تاییدکننده را فراهم میکند. این شفافیت به سرمایهگذاران اجازه میدهد تا تاریخچه کامل یک گواهی کربن یا توکن انرژی را بررسی کنند و از عدم فروش تکراری آن اطمینان حاصل نمایند.
هشدار به صادرکنندگان ایرانی
به گفته التجاء، پیشبینی میشود حجم بازار توکنیزه کردن گواهیهای کربن از ۵.۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ به بیش از ۱۳.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۳۳ برسد. ظهور پروژههایی مانند «کلیما دائو» و «توکان پروتکل» که به عنوان پل ارتباطی میان بازارهای سنتی و بلاکچین عمل میکنند، نشاندهنده سرعت این تغییرات است. همچنین، ادغام این گواهیها با امور مالی غیرمتمرکز، امکان استفاده از اعتبارات کربن به عنوان وثیقه بانکی را در آینده نزدیک فراهم خواهد کرد.
توجه به قوانین بینالمللی نظیر مکانیزم تنظیم مرزی کربن اتحادیه اروپا برای صنایع داخلی ضروری است. بر اساس این قانون، صادرکنندگان کالا به اروپا ملزم به ارائه گواهی کربن برای محصولات خود خواهند بود. شرکتهایی که نتوانند استانداردهای آلایندگی را رعایت کنند یا گواهی معتبر ارائه ندهند، مشمول جریمهها و مالیاتهای سنگین خواهند شد. از این رو، حرکت به سمت زیرساختهای داراییهای دنیای واقعی و بازارهای کربن شفاف، نه یک انتخاب لوکس، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای حفظ سهم بازار در تجارت جهانی طی سالهای آینده خواهد بود.
انتهای پیام/