وضعیت بهداشت و درمان شهرستان راسک؛ افزایش مراکز سلامت و چالشهای مراقبت در مناطق دورافتاده
به گزارش خبرنگار آنا؛ شهرستان راسک یکی از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرق ایران و هممرز با کشور پاکستان است. این شهرستان با وسعت زیاد و پراکندگی جمعیت، یکی از مناطق چالشبرانگیز از نظر ارائه خدمات بهداشتی و درمانی محسوب میشود. بیشتر جمعیت راسک در روستاهای کوچک و پراکنده سکونت دارند و مسیرهای ارتباطی دشوار و صعبالعبور، دسترسی به مراکز درمانی و خدمات پزشکی را با مشکلات جدی مواجه کرده است.
مناطق کوهستانی، رودخانهها و مسیرهای خاکی و صعبالعبور، ارائه خدمات اورژانسی، واکسیناسیون و مراقبتهای بهداشتی را با محدودیت مواجه کرده و بسیاری از خانوادهها برای رسیدن به نزدیکترین مرکز درمانی باید مسافتهای طولانی طی کنند. این شرایط موجب شده که برنامهریزی دقیق، آموزش مردم و تجهیز مراکز درمانی از اهمیت بالایی برخوردار باشد و مسئولان بهداشت با چالشهای گستردهای در مناطق دورافتاده مواجه باشند.
با وجود این محدودیتها، شبکه بهداشت و درمان شهرستان راسک طی سالهای اخیر تلاش کرده است با افزایش تعداد مراکز خدمات جامع سلامت و خانههای بهداشت، آموزش بهورزان و ارائه مراقبتهای جامع، سطح دسترسی مردم به خدمات بهداشتی و درمانی را بهبود دهد. این اقدامات، به ویژه در مناطق صعبالعبور، نقش مهمی در مراقبت از مادران باردار، کودکان، سالمندان و پایش بیماریهای واگیردار داشته است و نشاندهنده برنامهریزی متمرکز شبکه بهداشت برای پوشش مناطق محروم و کاهش نابرابری در دسترسی به خدمات سلامت است.
علاوه بر این، موقعیت مرزی شهرستان راسک و همجواری با پاکستان، خطر انتقال بیماریهای واگیردار مانند مالاریا و تب دنگی را افزایش داده است و ضرورت پایش مداوم، کنترل ناقلها و اجرای برنامههای پیشگیرانه را دوچندان کرده است. مسئولان شبکه بهداشت شهرستان راسک برای مقابله با این چالشها، کمیتههای پایش منظم تشکیل داده و برنامههای غربالگری و آموزش بهورزان را در اولویت قرار دادهاند.
از سوی دیگر، مشکلات اقتصادی، فقر و دورافتادگی برخی خانوارها باعث شده که بخش قابل توجهی از جمعیت شهرستان نیازمند حمایتهای تغذیهای و مراقبتهای تکمیلی باشند. به همین دلیل، همکاری با نهادهایی مانند کمیته امداد و هلالاحمر در زمینه توزیع بستههای غذایی، مکملهای تغذیهای و برنامههای مراقبت از مادران و کودکان ضروری شده است. این اقدامات در کنار توسعه مراکز بهداشتی، تلاشهای شبکه بهداشت راسک را برای کاهش نابرابریهای بهداشتی در مناطق محروم برجسته میکند.
حسامالدین نباتزهی، رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان راسک، در گفتوگو با خبرنگار آنا، گفت: ما در شهرستان راسک ۱۹ مرکز خدمات جامع سلامت مصوب داریم که تاکنون ۱۱ مرکز فعال شدهاند و دو مرکز دیگر نیز در آستانه بهرهبرداری همزمان با دهه فجر هستند. تعداد خانههای بهداشت نیز از گذشته بسیار افزایش یافته و اکنون به حدود ۷۰ خانه رسیده است. این اقدام باعث شده حتی روستاهای کمجمعیت و صعبالعبور تحت پوشش خدمات بهداشتی قرار گیرند.
وی ادامه داد: در دو سال اخیر توانستیم برای هر ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر یک محور تعریف کنیم و یک خانه بهداشت مصوب ایجاد کنیم. برای روستاهای دورافتاده و صعبالعبور حتی با جمعیت کمتر نیز مصوبه خانه بهداشت را دریافت کردهایم و در حال اقدامات لازم هستیم تا بتوانیم بهورزان را به صورت صددرصد آموزش دهیم. در حال حاضر ۲۳ نفر فراگیر بهورزی در حال آموزش هستند و ۲۲ نفر دیگر نیز در آستانه آغاز کلاسهای آموزشی هستند.
خدمات جامع بهداشتی از دوران بارداری تا سالمندی
نباتزهی درباره خدمات ارائه شده گفت: خانههای بهداشت ما خدمات گستردهای ارائه میدهند؛ از زمانی که نطفه در رحم مادر شکل میگیرد تا تولد نوزاد، مراقبتهای مادران باردار، واکسیناسیون نوزادان و کودکان، مراقبت از نوجوانان، بزرگسالان و سالمندان و حتی خدمات پس از فوت، همه به صورت جامع انجام میشود.
وی افزود: مراقبت از مادران باردار یکی از نقاط قوت ماست و خوشبختانه در سال گذشته هیچ مورد مرگ مادر باردار نداشتیم. نمونهای از امدادرسانی اخیر این بود که در یکی از روستاهای دورافتاده و صعبالعبور، یک مادر پرخطر باردار ساعت ۲ بامداد با حضور تیم اورژانس و خودم منتقل شد و در مسیر آمبولانس زایمان انجام شد. هم مادر و هم نوزاد اکنون در سلامت کامل در بیمارستان ولایت بستری هستند.
کنترل بیماریهای واگیردار
وی درباره بیماریهای واگیردار و پایش پشهها گفت: در منطقه ما و جنوب کشور با مشکلی به نام پشه مواجهیم. تاکنون پشه آئدس در شهرستان راسک مشاهده نشده است. هر شنبه صبح کمیتهای داریم که پایش برنامه آئدس و مالاریا را انجام میدهد. بیشترین معضل شهرستان، بیماری مالاریا است. با توجه به همجواری با پاکستان، خطر تب دنگی و مالاریا وجود دارد. سابقاً در مرز پیرک تبادل سوخت انجام میشد و رانندگان در معرض انتقال بیماری بودند. تاکنون حدود ۶۰۰ نفر ما مثبت مالاریا ثبت شده اما خوشبختانه هیچ مورد فوتی از مالاریا نداشتیم. تب دنگی نیز تاکنون یک مورد مثبت داشته است که وارداتی بوده و فرد سابقه مسافرت به شهرستان چابهار داشته است. یک مورد پشه مشکوک نیز برای بررسی فرستاده شد که مشخص شد آئدس نیست.
وضعیت تغذیه و سلامت جسمی
نباتزهی درباره وضعیت تغذیه در مناطق دورافتاده اظهار داشت: یکی از معضلات مردم مناطق دورافتاده، وضعیت تغذیه و سلامت جسمی است. با همکاری کمیته امداد و سایر نهادها، بسیاری از مادران باردار و شیرخواران تحت پوشش قرار گرفتهاند. بیشترین مشکل موجود کمخونی است و برنامه مکمل و آهنیاری در مدارس اجرا شده است. با توجه به فقر و دورافتادگی، برخی خانوادهها از نظر درآمدی در حد پایین هستند، اما با کمک هلالاحمر و کمیته امداد توانستهایم بخشی از نیازها را پوشش دهیم و امیدواریم تلاش بیشتری شود تا مشکلات سوءتغذیه مرتفع شود.
پایش بیماریهای زمینهای
وی در ادامه گفت: تقریباً یک سال قبل یک پایش کلی سلامت برای کلیه افراد شهرستان انجام دادیم و بیماران شناسایی شدند. پزشکان در قالب برنامههای دهگردشی به روستاها مراجعه میکنند و مراقبتهای فشار خون و دیابت انجام میشود. پزشک قلب جدید شهرستان نیز درخواست کرده بود که بیماران فشار خون برای بررسی تخصصی ارجاع داده شوند. در حال حاضر بیماران فشار خون و دیابت توسط بهورزان به صورت ماهیانه و توسط پزشکان به صورت فصلی مراقبت میشوند.
کمبودها و نیازهای حوزه درمان
نباتزهی افزود: با وجود اقدامات انجامشده، هنوز کمبودهایی در حوزه درمان داریم. به دلیل عدم پرداخت ارزش افزوده دارویی، تأمین دارو دشوار است و بخشی از نیاز از طریق کمک خیرین تامین میشود، اما حمایت دولت ضروری است. برخی خانههای بهداشت تازه افتتاح شده اما دارای تجهیزات کافی نیستند. مراکز خدمات جامع سلامت نیازمند دستگاه الکتروشوک، اکسیژنساز پرتابل، تجهیزات مراقبت مادران باردار شامل سونیک برای شنیدن صدای قلب جنین و سونوگرافیهای پیشرفته در بیمارستان ولایت هستند.
وی در پایان گفت: هدف اصلی ما ارتقای خدمات بهداشتی و درمانی و رفع مشکلات مردم، به ویژه در مناطق محروم و دورافتاده شهرستان راسک است. امیدواریم با حمایت بیشتر دولت و خیرین، کمبودهای موجود جبران شود و سطح سلامت شهرستان ارتقا یابد.
انتهای پیام/