هشدار یوروپل درباره موج جرائم با رباتها و پهپادهای دارای هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۵
پیشرفتهای سریع در هوش مصنوعی و رباتیک، زندگی انسان را وارد مرحلهای تازه کرده است؛ مرحلهای که در آن فناوری نه فقط ابزار رفاه و مراقبت، بلکه عاملی تعیینکننده در امنیت، جرم و نظم اجتماعی میشود. گزارشی تازه از یوروپل نشان میدهد همان رباتها و سامانههای بدون سرنشینی که به خانهها، بیمارستانها و شهرهای هوشمند راه پیدا کردهاند، میتوانند به بخشی از چالشهای روزمره شهروندان و نیروهای پلیس در آینده نزدیک تبدیل شوند. این گزارش، آیندهای را ترسیم میکند که در آن مرز میان زندگی دیجیتال، امنیت عمومی و تهدیدهای نوظهور بیش از پیش محو میشود.
در گزارش نشریه ورگ (The Verge) آمده است هوش مصنوعی و رباتیک قرار است به ابزارهایی قدرتمند برای پلیس تبدیل شوند و هم به سلاحهایی بالقوه در دست مجرمان. این نتیجهگیری در گزارش ۴۸ صفحهای آژانس پلیسی فرااروپایی یوروپل آمده است. اوایل این ماه، آزمایشگاه نوآوری یوروپل گزارشی با عنوان «آیندههای بدون سرنشین: تاثیر رباتیک و سامانههای بدون سرنشین بر اجرای قانون» منتشر کرد. این سند بیش از آنکه پیشبینی قطعی باشد، یک تمرین آیندهنگرانه است و چشماندازی از سال ۲۰۳۵ ترسیم میکند؛ آیندهای که در آن ماشینهای هوشمند همهجا حضور دارند، از خانهها، بیمارستانها و کارخانهها گرفته تا ایستگاههای پلیس، فروشگاهها و مدارس.
پژوهشگران این نهاد مستقر در لاهه، که عملا نسخه اتحادیه اروپایی اینترپل به شمار میرود، سناریوهای فرضی مختلفی را ترسیم کردهاند؛ از جمله نارضایتی گسترده ناشی از دست رفتن شغلها و اتوماسیون که میتواند به ناآرامیهای مدنی، رباتستیزی و شورشهای پوپولیستی با شعار اول انسانها منجر شود. یکی دیگر از سناریوها به پرسشهای نوظهوری میپردازد، مانند اینکه آیا ضربه زدن به یک ربات میتواند نوعی آزار تلقی شود؛ بحثی که پیشتر درباره سگهای رباتیک مطرح شده و در صورت حلنشده ماندن، میتواند به تنش میان پلیس و افکار عمومی دامن بزند.
در سوی دیگر، پیشبینیهای یوروپل نشان میدهد رباتهای فراگیر آینده خود میتوانند مرتکب جرم شوند. رباتهای مراقبتی، مانند آنهایی که در بیمارستانها یا خانه سالمندان و افراد دارای معلولیت استفاده میشوند، ممکن است هک شوند و برای جاسوسی از خانوادهها، جمعآوری اطلاعات حساس و حتی دستکاری قربانیان یا فریب کودکان به کار روند.
رباتهای آینده احتمالا پلیس را با چالشهای جدی مواجه خواهند کرد. بازجویی از آنها میتواند کابوسوار باشد و پژوهشگران هشدار میدهند که تشخیص تفاوت میان رفتار عمدی و تصادفی وقتی رباتها دچار خطا میشوند، روزبهروز دشوارتر خواهد شد؛ مشکلی که پلیس هماکنون نیز در تصادفهای مربوط به خودروهای خودران با آن روبهرو است.
با وجود دور از ذهن به نظر رسیدن برخی از این پیشبینیها، یوروپل معتقد است چشمانداز سال ۲۰۳۵ چندان هم اغراقآمیز نیست. یکی از سخنگویان این نهاد به روزنامه تلگراف گفته است یوروپل «نمیتواند آینده را پیشبینی کند»، اما تلاش کرده «سناریوهای محتملی را پیشبینی کند تا امروز تصمیمهای آگاهانهتری گرفته شود».
به گفته پژوهشگران، نشانههای این آینده همین حالا نیز قابل مشاهده است. قاچاقچیان مواد مخدر و دیگر کالاهای غیرقانونی هماکنون از پهپادها و خودروهای خودران استفاده میکنند؛ زندانها هدفی رایج هستند و نمونههایی مانند زیردریاییهای قاچاق مجهز به استارلینک نیز وجود داشته است.
همچنین به شکلگیری بازار رو به رشد خلبانان پهپاد اشاره میکند که مهارتهای خود را به مجرمان به صورت آنلاین عرضه میکنند. یوروپل توصیه میکند برای همگام شدن پلیس با مجرمان، افزایش بودجه آموزش، دسترسی به فناوریهای روز و گذار از «پلیسگری دوبعدی به سهبعدی» به دلیل نقش پهپادها ضروری است.
در بخشی از گزارش آمده است: «ادغام سامانههای بدون سرنشین در جرم هماکنون آغاز شده و باید از خود بپرسیم مجرمان و تروریستها در چند سال آینده چگونه از پهپادها و رباتها استفاده خواهند کرد. همانطور که اینترنت و تلفنهای هوشمند همزمان فرصت و چالش ایجاد کردند، این فناوریها نیز چنین خواهند کرد. گزارش جدید آزمایشگاه نوآوری یوروپل محیط عملیاتی آینده نیروهای پلیس اروپا را بررسی میکند و اقداماتی را پیشنهاد میدهد که باید امروز انجام شوند تا فردا بتوان با جرم مقابله کرد و همزمان اعتماد عمومی و حقوق بنیادین حفظ شود.»
کارشناسان رباتیک که ورگ با آنها گفتوگو کرده، نسبت به سرعت فراگیریای که پژوهشگران یوروپل تصور میکنند، تردید بیشتری دارند. مارتیم براندائو (Martim Brandao)، مدرس رباتیک و سامانههای خودمختار در کینگز کالج لندن، میگوید تصور مسائلی مانند نظارت و اخاذی از طریق هک رباتهای خانگی یا مراقبتی با توجه به تعداد زیاد و وابستگی آنها به اینترنت، قابل باور است و نمونههایی از آن نیز رخ داده است. اما او درباره دیگر پیشبینیها، مانند حملات تروریستی با پهپادهای جمعآوریشده یا واکنشهای خشونتآمیز انسانها به اتوماسیون، چندان مطمئن نیست و میگوید شواهد کافی برای این ادعاها نمیبیند.
جیووانی لوکا ماسالا (Giovanni Luca Masala)، پژوهشگر رباتیک و مدرس علوم کامپیوتر در دانشگاه کنت، نیز میگوید «پیشبینی درباره سال ۲۰۳۵ دشوار است»، بهویژه با توجه به سرعت توسعه فناوری. به گفته او، پذیرش فناوری فقط به خود فناوری وابسته نیست، بلکه به بازار، هزینهها و امکان تولید انبوه نیز بستگی دارد؛ عواملی که میتوانند مانع تحقق سناریوهای ترسیمشده در گزارش شوند.
با این حال، ماسالا با توصیههای کلی یوروپل موافق است. او میگوید: «به هر حال، مجرمان از هر فناوری جدیدی استفاده خواهند کرد» و تاکید میکند جامعه باید در تجهیزات پلیس و آموزش در حوزه هوش مصنوعی، رباتیک و امنیت سایبری سرمایهگذاری کند. به گفته او، «اگر پلیسی داشته باشید که به زحمت میتواند از تجهیزاتی مثل پهپاد استفاده کند، نمیتواند با دشمنی ماهر رقابت کند.»
اما براندائو معتقد است گزارش یوروپل یکی از مهمترین مسائل پیشرو را نادیده گرفته است: پاسخگویی پلیس. او میگوید گزارش بهدرستی به خطر سوءاستفاده مجرمان از نقض حریم خصوصی و امنیت رباتهای خانگی اشاره میکند، اما به این نمیپردازد که خود نیروهای پلیس نیز ممکن است حریم خصوصی را نقض کنند یا آسیبپذیریهای امنیتی ایجاد و از آنها بهرهبرداری کنند. به گفته او، با توجه به «موارد متعدد سوءرفتار پلیس و نظارت تبعیضآمیز»، باید این خطرات نیز جدی گرفته شوند. براندائو میافزاید: «من بیش از تروریستها نگران سوءاستفاده پلیس و نهادهای اطلاعاتی از آسیبپذیریهای رباتها هستم، بهویژه با توجه به روندهای اقتدارگرایانهای که در جهان در حال گسترش است.»
انتهای پیام/