چالشهای افزایش مصرف داروهای سرطانی و راهکارهای کاهش هزینهها
به گزارش خبرنگار آنا، نظام سلامت تمام کشورهای دنیا، بهنوعی درگیر بحث مصرف غیرمنطقی دارو است. بر اساس یکی از برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، ۵۰درصد از کل داروها در جهان بهطور غیرمنطقی مصرف میشوند. البته این وضعیت در همۀ کشورها یکسان نیست: در کشورهای درحالتوسعه، ۲۵ تا ۷۰ درصد از کل هزینههای سلامت صرف دارو میشود، اما این رقم برای کشورهای توسعهیافته حدود ۱۰ درصد است.
در ایران هم این معضل وجود دارد و در کل شاهد بیشتجویزی (بهویژه برای آنتیبیوتیک و داروی تزریقی) و مصرف خودسرانۀ بیش و خارج از نسخه هستیم. یکی از روشهای کنترل این وضعیت، استانداردسازی تجویز از طریق تهیه و اجرای «راهنمای تجویز دارو» است. اما این خطر وجود دارد که خود راهنماها بهدرستی طراحی و یا اجرا نشوند. به نظر شما، نهادی مثل سازمان تأمین اجتماعی، قابلیت این را دارد که با تدوین و اجرای چنین راهنمایی، مصرف غیرضروری دارو را کاهش دهد؟
رسیدن به سطح مصرف بهینۀ دارو، از طریق کنترل مصرف غیرضروری، نقش مهمی در افزایش کارایی نظام سلامت دارد و یکی از شیوههای مهم آن استفاده از «راهنماهای بالینی» است. پژوهشی که در اینجا معرفی میکنیم، به بررسی تأثیر اجرای راهنماهای تجویز داروهای سرطانی در سازمان تأمین اجتماعی پرداخته است.
این رهنمون در سال ۱۳۹۴ ابلاغ شده است و دادههای مربوط به سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ بررسی و تحلیل شدهاند، تا میزان موفقیت این رهنمونها مشخص شود و بتوان بر اساس این پایش به بازنگریهای لازم پرداخت.
برخی از مهمترین یافتهها
از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ بهطور کلی ۶۴۱۹ بیمار سرطانی به سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کردهاند و هزینۀ کل داروهای تجویزشده برای آنها ۳۳،۱۱۹،۴۶۷،۹۹۸ ریال بوده است. همانطور که در جدول بعدی آمده، در این دوره بهطور میانگین، هر بیمار سرطانی ۲ بار نسخه گرفته و ۱۲ قلم دارو برای او تجویز شده است. یعنی در هر نسخۀ بیماران سرطانی بهطور میانگین حدود ۶ قلم دارو تجویز شده است.
تعداد بیماران سرطانی مراجعهکننده به مراکز درمانی سازمان تأمین اجتماعی، در این دوره روندی افزایشی داشته و از ۶۵۶ نفر در سال ۱۳۹۵ به ۲۷۴۵ نفر در سال ۱۳۹۸ رسیده و بیش از ۴ برابر شده است.
طبیعی است که با ۴ برابرشدنِ تعداد بیماران، تعداد کل نسخ هم افزایش یابد، نسخ ۴.۷ برابر شدهاند و از ۱۲۶۵ به ۵۹۷۹ نسخه رسیدهاند. اما آیا تعداد نسخ هر بیمار تغییری نکرده است؟ یعنی اگر هر بیمار در ابتدای دوره ۱ نسخه میگرفته، در انتهای دوره هم همین رویه باقی مانده و هر بیمار بهطور میانگین یک بار از بیمارستانهای سازمان نسخه گرفته است؟ پاسخ منفی است. همانطور که در نمودار زیر آمده است، میانگین نسخ هر بیمار (خط) هم در کل افزایشی بوده است (از ۱.۹ به ۲.۲) و بخشی از اوجگرفتن تعداد نسخ (ستون) در سال ۱۳۹۸ به این برمیگردد که تعدادمراجعۀ بیماران هم بیشتر شده است.
انتهای پیام/