گفتگو با محمدحسین رنجبر | ۴۰ درصد درآمد غیرشهریهای؛ گامی بلند به سوی استقلال مالی در دانشگاه آزاد هرمزگان
به گزارش خبرگزاری آنا، در عرصهای که بسیاری از دانشگاهها هنوز در چارچوب سنتیِ صرفاً آموزشی و نظری گیر کردهاند، دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان در سالهای اخیر مسیری متفاوت و پویا پیموده است؛ مسیری که آن را از یک نهاد علمی عادی به «موتور محرکه توسعه منطقهای» تبدیل کرده است. با تکیه بر گفتمانی نوین از دانشگاه نسل جدید(دانشگاهی کاربردی، دریامحور، صنعتآمیز و اجتماعی). این دانشگاه نه تنها دانشجویان را برای ورود به بازار کار آماده میکند، بلکه در قلب چالشهای استراتژیک استان از اقتصاد دریا و کشاورزی هوشمند تا نیازهای صنعتهای پتروشیمی، فولاد و شیلات—راهحلهای علمی، فناورانه و اجرایی ارائه میدهد.
استان هرمزگان، در جغرافیایی استثنایی در جنوب کشور، با دسترسی به خلیج فارس و دریای عمان، یکی از اصلیترین قطبهای اقتصاد دریا، انرژی، تجاری و صنعتی ایران محسوب میشود. در این بستر، دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان با راهاندازی «برنامه علمی بخش دریا»، تأسیس آزمایشگاههای استاندارد بینالمللی، توسعه مراکز رشد و سراهای نوآوری، ایجاد مزارع و گلخانههای تحقیقاتی، و امضای قراردادهای گسترده با صنایع پالایشگاهی، فولادی و شیلاتی، نه تنها به یکی از ارکان اصلی توسعه استان تبدیل شده، بلکه الگویی برجسته از خودکفایی مالی و دانشبنیانی مأموریتمحور شده است.
نکتهای که این دانشگاه را از بسیاری از نهادهای آموزشی دیگر متمایز میکند، توانمندسازی خود برای استقلال مالی و کاهش چشمگیر وابستگی به شهریه دانشجویان است. امروز، دانشگاه آزاد هرمزگان بیش از ۴۰ درصد از درآمدهایش را از منابع غیرشهریهای تأمین میکند. این درآمدها از مسیرهایی مانند فعالیتهای تولیدی در واحدهای دانشگاهی، همکاریهای پژوهشی با صنعت، خدمات فنی-مهندسی، و بهرهبرداری از منابع طبیعی و تحقیقاتی مانند مزرعه نخیلات پیروم و باغهای لیمو شکل گرفته است. این مسیر نه تنها پایداری مالی دانشگاه را تضمین کرده، بلکه فضایی آزاد برای برنامهریزی آموزشی و پژوهشی متناسب با نیازهای واقعی منطقه فراهم آورده است.
ویژهبرنامه «از نزدیک» در خبرگزاری آنا، این بار به دنبال بررسی مسیر تحول چشمگیر دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان است؛ دانشگاهی که در کنار ۳۱ هزار دانشجو و بیش از ۱۴۵ هزار فارغالتحصیل، نه تنها به بخش عظیمی از نیروی متخصص استان تبدیل شده، بلکه با مازاد مالی، حضور فعال در اکوسیستم نوآوری کشور، و تعامل عمیق با جامعه و صنعت، آیندهای پایدار و هوشمند برای خود و خلیج فارس در حال ساخت است.
محمدحسین رنجبر، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان، در این گفتوگو از جایگاه استراتژیک، ظرفیتهای آموزشی-پژوهشی و نقش مؤثر این دانشگاه در تأمین نیازهای آموزش عالی، صنعتی و اقتصادی استان هرمزگان سخن گفت و گفت: دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان با حضور قریب به ۳۱ هزار دانشجو در سال تحصیلی جاری، بزرگترین و پرجمعیتترین مجموعه آموزش عالی در این استان محسوب میشود.
وی ادامه داد: الحمدلله در چهار سال گذشته شاهد رشد قابل توجهی در جذب دانشجو بودهایم که نشاندهنده اعتماد خانوادهها و جامعه به کیفیت آموزشی، ساختار سازمانی و خدمات فراگیر این دانشگاه است. این رشد تنها محدود به افزایش آمار نبوده، بلکه همراه با بهبود کیفیت علمی، پژوهشی و توسعه زیرساختهای آموزشی بوده است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان با بیان آمار دقیق از منابع انسانی دانشگاه، گفت: در حال حاضر حدود ۳۲۰ نفر عضو هیئت علمی تماموقت، بیش از ۱۵۰ نفر هیئت علمی وابسته و نزدیک به ۷۰۰ نفر مدرس نیمهوقت یا حقالتدریس در واحدهای مختلف دانشگاه در حال فعالیت هستند. علاوه بر این، دستیاران آموزشی—که عمدتاً از دانشجویان ممتاز دوره دکتری یا کارشناسی ارشد هستند—در کنار اساتید، زمینهساز ارتقای کیفیت فرآیند یادگیری و آموزش عملی دانشجویان شدهاند.
اولین استانی که سند آمایش استانی را تنظیم کرد
رنجبر با اشاره به پیشگامی دانشگاه آزاد هرمزگان در تنظیم سند آمایش استانی، تصریح کرد: ما از جمله اولین استانهای کشور بودیم که سند آمایش استانی را با مشارکت نخبگان، متخصصان، صنعتگران و نمایندگان فرهنگی-اجتماعی استان تنظیم کردیم. این سند، بهعنوان یک الگوی جامع و کاربردی، مبنایی برای سایر استانها در مسیر آمایش علمی-آموزشی شده است.
وی افزود: در این سند، نیازهای واقعی استان در حوزههای صنعت، کشاورزی، شیلات، تجارت، خدمات و توسعه پایدار بهدقت شناسایی و رشتههای تحصیلی بر اساس آن بازتعریف شدند.
رئیس دانشگاه با اشاره به تنوع رشتههای تحصیلی، گفت: در حال حاضر حدود ۲۵۶ تا ۲۶۰ رشته در مقاطع مختلف—از کاردانی پیوسته و ناپیوسته تا کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی و حرفهای—در واحدهای دانشگاهی سراسر استان فعال هستند. تاکنون نیز بیش از ۱۴۵ هزار فارغالتحصیل موفق از این دانشگاه به جامعه و بازار کار استان و کشور تقدیم شدهاند.
سنخیت بالای رشتهها با نیازهای استراتژیک استان
وی با تأکید بر همسویی رشتههای دانشگاه با نیازهای منطقهای، بیان کرد: هرومُزگان یکی از استانهای محوری کشور در حوزههای اقتصاد دریا، صنعت، پتروشیمی، تجارت و کشاورزی است. بر این اساس، رشتههای ما در سه حوزه اصلی—علوم مهندسی، علوم انسانی و اجتماعی، و علوم پایه و منابع طبیعی—با ترکیبی متعادل و متناسب با نیازهای واقعی طراحی شدهاند.
رنجبر بهطور ویژه به رشتههای جدید اشاره کرد و گفت: با توجه به موقعیت جغرافیایی و پتانسیلهای دریایی استان، رشتههایی مانند مهندسی مواد، متالوژی، مکانیک، نفت، مهندسی دریانوردی (در مقطع کاردانی)، علوم و صنایع شیلات، و رشتههای کشاورزی در واحدهای مختلف مستقر شدهاند. همچنین در حال پیگیری برای راهاندازی مقطع کارشناسی مهندسی ناوبری و دریانوردی هستیم که یکی از نیازهای اساسی و ضروری منطقه دریایی خلیج فارس و دریای عمان است.
همکاریهای گسترده با صنعت، پتروشیمی، فولاد و اتاق بازرگانی
وی خاطرنشان کرد: دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان بهعنوان یکی از مراکز مورد اعتماد بخشهای صنعتی و خدماتی، ارتباطی نزدیک و پایدار با صنایع پالایشگاهی، پتروشیمی، فولاد، واحدهای تولیدی و اتاق بازرگانی استان دارد.
رئیس دانشگاه افزود: طرحها و پروژههای پژوهشی، مشاورهای، آموزشی و کاربردی متعددی در قالب قراردادهای رسمی با این بخشها منعقد شده و اجرایی شده است. علاوه بر این، سازمان شیلات کشور نیز دانشگاه ما را بهعنوان یکی از مراکز معتبر برای اجرای طرحهای تحقیقاتی و کاربردی در حوزههای شیلاتی معرفی کرده است.
رنجبر با اشاره به برنامههای هفته پژوهش، گفت: در همین هفته، دانشگاه در چارچوب برنامههای هفته پژوهش، میزبان نمایشگاهی با مشارکت صنایع مختلف است که شرکتهای فعال در حوزههای پتروشیمی، فولاد، کشاورزی، شیلات، خدمات و تجارت در آن حضور دارند. این نمایشگاه زمینهساز گسترش همکاریهای دانشگاه–صنعت و فراهمکردن فرصتهای کارآموزی و اشتغال برای دانشجویان است.
طرح پویش: کلید اشتغال آینده دانشجویان
وی از طرح پویش بهعنوان یکی از برنامههای موفق سالهای اخیر یاد کرد و تصریح کرد: این طرح زمینه حضور دانشجویان در محیطهای واقعی صنعتی و خدماتی را فراهم کرده و پلی میان دانشگاه و بازار کار شده است. در حال حاضر دانشجویان ما در واحدهای صنعتی فولاد، پالایشگاهها، واحدهای شیلاتی و بخشهای تجاری فعالیت عملی دارند.
رئیس دانشگاه آزاد هرمزگان، از همکاری نزدیک با اتاق بازرگانی استان خبر داد و گفت: ما بهعنوان مجری بزرگترین همایش بینالمللی اقتصاد دریا—که با همکاری اتاق بازرگانی استان برگزار میشود—فعالیتهای گستردهای داریم و دانشجویان ما در کمیتههای سازمانی، پژوهشی و اجرایی این رویداد حضور فعال دارند.
چشمانداز آینده: تقویت پیوند دانشگاه–صنعت و توسعه شاخصهای علمی
رنجبر گفت: چشمانداز ما در دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان، تقویت بیش از پیش پیوندهای دانشگاه–صنعت، گسترش رشتههای مبتنی بر هوش مصنوعی، انرژیهای نو، اقتصاد دریا و کشاورزی هوشمند، و همچنین ارتقای شاخصهای علمی، پژوهشی و بینالمللی است. با اتکا به ظرفیتهای بومی، همکاری با نخبگان و حمایت دستگاههای ذیربط، امیدواریم نقش دانشگاه را بهعنوان موتور محرکه توسعه استان تثبیت کنیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان، در ادامه سخنان خود درباره جایگاه علمی، آموزشی و اجتماعی این دانشگاه، بر نقش آن در زمینههای مهارتی، اشتغالزایی، درآمدزایی پایدار، و همگرایی با اقتصاد دریا تأکید کرد و گفت: رشتههای مهارتی دانشگاه—مانند طراحی و دوخت—نیز نقش مهمی در ایجاد اشتغال جوانان، بهویژه دختران استان، ایفا میکنند. در همین هفتههای جاری، زمینه اشتغال مستقیم دانشجویان این رشتهها در کارگاههای تولیدی پوشاک استان فراهم شده است.
وی افزود: سومین دوره از برنامههای مشترک بین بخشهای تولیدی پوشاک و دانشگاه برگزار شد. دانشجویان ما در طرح پویش اشتغال نیز مستقیماً مشارکت دارند. البته متغیر شرکتکنندگان ثابت نیست؛ چرا که دانشجویان بر اساس نیاز صنعت، در مدتزمانهای مختلف و در واحدهای تولیدی حضور دارند، اما نرخ رضایت از عملکرد آنها بسیار مطلوب گزارش شده است.
برنامهریزی پژوهشی مبتنی بر اقتصاد دریا در سامانه پژوهشیار
رئیس دانشگاه آزاد هرمزگان با اشاره به برنامه پژوهشی تخصصی استان، اظهار داشت: استان هرمزگان دارای یک برنامه علمی بخش دریا است که در آن موضوعاتی همچون اقتصاد دریا، حقوق دریاها، زیستبومهای ساحلی، آبزیپروری و ناوبری هوشمند طراحی و در سامانه پژوهشیار بهصورت رسمی در اختیار پژوهشگران کشور قرار گرفته است.
وی ادامه داد: همکاران ما در سراسر کشور میتوانند از این فرصت استفاده کنند و با همکاری بخشهای پژوهشی دانشگاه آزاد هرمزگان، در پروژههای صنعتی، دریایی و تحقیقاتی استان مشارکت داشته باشند. ظرفیتهای عظیمی در این حوزه وجود دارد که هنوز بهطور کامل بهرهبرداری نشده است.
شبکهسازی علمی و همکاری با واحدهای دیگر دانشگاهی
رنجبر تأکید کرد: دانشگاه آزاد اسلامی یک شبکه علمی فعال است. ما دست همکاران خود را در سایر استانها و واحدهای دانشگاهی میفشاریم تا از ظرفیتهای صنعتی، دریایی و پژوهشی استان هرمزگان بهرهمند شوند. امروزه، همکاری بینواحدی و بیناستانی نهتنها ضروری، بلکه کلید دستیابی به نوآوریهای کاربردی است.
با اشاره به ثبات مالی دانشگاه، رئیس دانشگاه آزاد هرمزگان گفت: استان هرمزگان از نظر مالی در وضعیت مناسبی قرار دارد و هیچ واحد یا مرکز آموزشی دانشگاه آزاد در این استان زیانده نیست. درآمدهای غیرشهریهای—مانند فعالیتهای تولیدی، خدماتی و پژوهشی—مازیاد بوده و این منابع در جهت تأمین هزینههای توسعهای دانشگاه مصرف میشوند.
وی به عنوان نمونههای عینی این درآمدزایی اشاره کرد: بخش عمدهای از درآمدهای واحد حاجی آباد از طریق مزرعه تحقیقاتی نخیلات پیروم تأمین میشود که یک الگوی برجسته در حوزه کشاورزی تحقیقاتی است. همکاران واحد رودان با توسعه فعالیتهای گلخانهای و باغهای لیمو، درآمد پایدار خلق کردهاند.
- واحد پارسیان: این واحد ارتباط بسیار خوبی با صنایع انرژی در غرب استان هرمزگان و شرق بوشهر—بهویژه در منطقه عسلویه—برقرار کرده و درآمدهای خوبی از این مسیر کسب میکند. واحد بندرعباس: حضور فعال در همکاریهای صنعتی، زمینهساز رشد قابل توجهی در درآمدهای غیرشهریه ای بوده است.
وی افزود: در بودجه سال جاری، حدود ۴۰ درصد از منابع دانشگاه آزاد استان هرمزگان از محل درآمدهای غیرشهری تأمین شده است و هدف ما این است که این رقم به سطح مطلوبتری ارتقا یابد.
دانشگاه آزاد: موتور اثرگذاری اجتماعی در هرمزگان
رئیس دانشگاه تأکید کرد که دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان تنها یک مؤسسه آموزشی نیست، بلکه یک نهاد اجتماعی پرتأثیر است: این دانشگاه از ابتدا تاکنون، بیشترین تعامل را با مردم، صنعت، حاکمیت و جامعه داشته است. بیش از ۱۴۵ تا ۱۵۰ هزار فارغالتحصیل، نیازهای تخصصی استان را در بخشهای اداری، صنعتی، تجاری و خدماتی تأمین کردهاند. در یک پژوهش علمی در سال ۱۳۹۷ نشان داده شد که بیش از ۶۷ درصد شاغلین متخصص در بخشهای مختلف استان، فارغالتحصیل دانشگاه آزاد اسلامی هرمزگان بودهاند. این رقم، گواهی بر اعتماد جامعه به این دانشگاه است.
وی ادامه داد: فعالیتهای فرهنگی دانشجویان در استان هرمزگان، عمدتاً با محوریت دانشگاه آزاد شکل میگیرد. ما در همه مناسبتهای علمی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی استان—چه بهصورت مستقیم و چه غیرمستقیم—حضور پررنگ و مؤثری داریم.
بهعنوان نمونه، رنجبر به برگزاری نمایشگاههای هفته پژوهش اشاره کرد: با وجود اینکه دستگاههای حاکمیتی متولی رسمی این رویداد هستند، اما محل برگزاری آنها بهدلیل وجود زیرساختهای مناسب و اعتماد جامعه، بیشتر در فضاهای دانشگاه آزاد است.
حضور فعال در اکوسیستم نوآوری کشور
وی همچنین از گسترش فعالیتهای نوآورانه دانشگاه خبر داد: امروزه دانشگاه آزاد اسلامی تنها به آموزش محدود نشده، بلکه در حوزههای فناوری، نوآوری، مراکز رشد، سراهای کسبوکار، و پارکهای علم و فناوری نیز حضور پررنگی دارد. در استان هرمزگان نیز این مسیر پابرجاست، همکاران ما بهعنوان نماینده کشور در حوزه استانداردسازی بینالمللی فلزات فعالیت دارند. در سال گذشته، یک مجله معتبر بینالمللی از دانشگاه هرمزگان در پایگاه اسکوپوس نمایه شد. واحدهای فناور و مراکز رشد دانشگاه، در زمینههایی مانند مهندسی معکوس، طراحی قطعات صنعتی و تجهیزات دریایی، بهویژه در نمایشگاههای هفته پژوهش تهران، حضوری چشمگیر داشتهاند.
در پایان، رنجبر با قدردانی از همکاران خود، گفت: در شرایط آبوهوایی خاص استان هرمزگان—با گرما و شرایط محیطی سخت—همکاران ما تلاشهای بیوقفهای داشتهاند. آنها همواره با تعهد و ایثار، بهگونهای عمل کردهاند که نام دانشگاه و جامعه استان را بهخوبی حفظ کردهاند و زمینه اعتماد عمومی را فراهم آوردهاند.
وی همچنین از دعوت بهعملآمده از سوی معاون رئیسجمهور و وزیر علوم در جلسهای با حضور دکتر رنجبر—رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی—یاد کرد و گفت: در آن جلسه، نکات بسیار ارزشمندی درباره تحول دانشگاهها و نقش آنها در توسعه ملی مطرح شد. امروز، دانشگاهها از فعالیتهای صرفاً آموزشی فراتر رفتهاند و بهعنوان موتورهای حرکتی اقتصاد، فناوری و تمدن، حضوری فعال و مؤثر دارند.
رنجبر در پایان گفت: دانشگاه آزاد اسلامی استان هرمزگان با همه دستاوردهای کنونی، هنوز ظرفیتهای بسیار بزرگتری دارد که نیازمند تلاش جمعی، همکاری بینبخشی و حمایت ملی است. امیدواریم بتوانیم از این ظرفیتها بهنحو احسن استفاده کنیم و این دانشگاه را به یکی از الگوهای توسعهمحور در کشور تبدیل نماییم.
مشروح گفتگوی ویدیو را میتوانید اینجا مشاهده کنید.
انتهای پیام/