نوآوری و هم‌گرایی ملی مسیر تاریخی ایران برای عبور از چالش‌ها را تکرار می‌کند

به گزارش خبرگزاری آنا؛ سپهر قاضی‌نوری استاد دانشگاه تربیت مدرس، صبح امروز در کنفرانس بین‌المللی مدیریت فناوری و نوآوری با تشریح نقاط عطف تاریخی کشور تأکید کرد که ایران در طول تاریخ بار‌ها در آستانه فروپاشی کامل قرار گرفته، اما هر بار یک نوآوری اعم از فناورانه، سیاستی یا فرهنگی، نقش دوربرگردان را ایفا کرده و مسیر زوال را به سمت تمدن‌سازی تغییر داده است. وی وضعیت کنونی کشور را نیازمند یک راه چهارم دانست که در آن تمام جریان‌های فکری فارغ از اختلافات سیاسی، حول حل ابرچالش‌های کشور متحد شوند.

این استاد دانشگاه با اشاره به سوابق تمدنی ایران یادآور شد که بقای جمعیت در فلات مرکزی و شرق کشور مدیون تکنولوژی قنات بوده است، به‌طوری‌که در دهه ۱۳۲۰ خورشیدی، ایران دارای ۳۵ هزار کیلومتر شبکه قنات بود که از مجموع جاده‌های رسمی کشور در آن زمان فراتر می‌رفت.

قاضی‌نوری تصریح کرد که این فناوری پیچیده توانست ۳ هزار سال تعادل منابع آب را حفظ کند، اما در دهه‌های اخیر، سیاست‌گذاری‌های اشتباه و توزیع انرژی تقریباً رایگان برای پمپاژ آب، منجر به تخلیه منابع زیرزمینی شده است و هشدار داد که اگر نوآوری در حوزه آب و انرژی تکرار نشود، بخش‌های بزرگی از کشور به سمت غیرمسکونی شدن پیش خواهد رفت.

وی در ادامه با ذکر نمونه‌های تاریخی بیان کرد که چگونه نوآوری می‌تواند موازنه‌های قدرت جهانی را تغییر دهد. وی با اشاره به پیروزی شاپور ساسانی بر امپراتوران روم گفت که تغییر معادله جنگ در جهان باستان، حاصل بکارگیری فناوری ارابه‌های جنگی بود. 

این استاد دانشگاه تربیت‌مدرس همچنین افزود که قرن‌ها بعد، شاه‌عباس صفوی با یک نوآوری سیاستی در انتقال تکنولوژی، مسیر شکست‌های نظامی دوران اوزون‌حسن را تغییر داد؛ او به‌جای تلاش ناموفق برای خرید سلاح از راه دور، با دعوت از کارشناسان خارجی و انتقال دانش فنی به داخل، توپ و تفنگ ساخت و مرز‌های ایران را تثبیت کرد. این پژوهشگر حوزه فناوری همچنین به نقش خواجه‌نصیرالدین طوسی در مهار خشونت مغول‌ها اشاره کرد و آن را نمونه‌ای از قدرت علم در مدیریت بحران و تبدیل مهاجمان ویرانگر به حاکمانی سازنده دانست.

سخنران این مراسم با تاکید بر نقش فرهنگ در دوران گسست‌های اجتماعی اظهار داشت که در دورانی که زبان و هویت ایرانی تحت فشار خلافت عباسی و هجوم اقوام بیابان‌گرد قرار داشت، فردوسی با خلق شاهنامه یک نوآوری فرهنگی ایجاد کرد که ۵۰۰ سال بعد مبنای تشکیل دولت ملی توسط شاه اسماعیل صفوی شد. وی همچنین اقدام اردشیر بابکان در گردآوری اوستا پس از دوران ملوک‌الطوایفی اشکانیان را تلاشی برای بازتعریف هویت ایرانی و احیای وحدت ملی خواند.

قاضی‌نوری در بخش پایانی سخنان خود با مقایسه نسل امروز و دوران مشروطه گفت که ایران نوین حاصل تلاش نسلی بود که در فضای آزادی‌خواهانه مشروطه تربیت شدند و امروز نیز نسل جدید پتانسیل ایفای همان نقش سازنده را دارد.

وی راه نجات کشور در شرایط فعلی را اتخاذ راه چهارم دانست و توضیح داد که با توجه به فاصلۀ میان دیدگاه‌های مختلف سیاسی و مذهبی، همه گروه‌ها باید اختلافات نظری را کنار گذاشته و بر سر حل ۷۵ کلان‌چالش عینی کشور توافق کنند. به گفته وی، این مسیر اگرچه تاکنون با مقاومت رو‌به‌رو بوده، اما فشار واقعیت‌های موجود در نهایت گروه‌های مختلف را وادار به پذیرش هم‌گرایی خواهد کرد.