ایرانجان؛ تغییر پارادایم نگاه به گلستان از ترانزیت به توسعه پایدار
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، رسانه ملی جمهوری اسلامی ایران در یک گام راهبردی برای تعمیق پیوند ملی و شناساندن گستره تمدنی ایران، رویداد ملی «ایرانجان» را بهصورت منظم در دستور کار قرار داده است. این رویداد در نوبتهای مختلف، تاریخی را به معرفی هر استان اختصاص میدهد.
هفته جاری (۱۵ تا ۲۱ آذرماه) به «نگارستان شمال» یعنی استان گلستان، اختصاص یافته است. فرصتی که باید فراتر از یک گزارش سطحی، بهمثابه یک میزگرد تحلیلی برای آینده توسعه این استان دیده شود.
هدف از برگزاری این رویداد که همچون مستندی تحلیلی تلقی میشود، شناسایی و برجستهسازی ظرفیتهایی است که تاکنون به دلیل تمرکز بر کلیشههای جغرافیایی از دید برنامهریزان ملی و سرمایهگذاران پنهان ماندهاند.
رویداد ملی «ایرانجان» که توسط رسانه ملی کشور ساماندهی شده، بیش از یک حرکت تلویزیونی ساده است؛ این یک رویکرد محتوایی_راهبردی برای رصد و تبیین پتانسیلهای ناگشوده ایران زمین محسوب میشود. در عصری که الگوهای مصرف رسانهای به سمت محتوای سطحی متمایل شده، این ابتکار کوششی آگاهانه برای بازگشت به اصالت و نمایش عمق سرزمینی است. استراتژی رسانه در این پروژه، بر مبنای چرخش فصلی در کانون توجه بوده. به گونهای که پیش از این با سفرهای تولیدی به استانهایی، چون اصفهان (مهد تمدن)، خراسان جنوبی (سرزمین کویر و مقاومت) و دیگر مناطق، بستری برای گفتمان توسعه فراهم شده است. این سیر تاریخی نشان میدهد که هدف، صرفا معرفی نقاط توریستی نیست بلکه تلاش برای کادرسازی روایتهای توسعهمحور در جغرافیای ایران است.
گلستان، کانون تلاقی اقلیمها و فرهنگها (ایران کوچک)
گلستان، لقبی شایسته به نام «ایران کوچک» را یدک میکشد، زیرا در پهنهای محدود، ۸ قلمرو اقلیمی از ۱۴ قلمرو شناختهشده کشور را همجوار کرده است. این همجواری منجر به تنوعی خیرهکننده شده است از جنگلهای کهنسال هیرکانی که گنجینهای زنده از عصر کرتاسه محسوب میشوند تا آبشارهای خروشان، ارتفاعات ییلاقی مه گرفته، کرانههای دریای خزر و تالابهای حیاتبخش.
این چشمانداز طبیعی بیبدیل، نیازمند نگاهی مدیریتی و حفاظتی ویژه است. انتخاب استان گلستان بهعنوان میزبان فعلی، بهویژه در بازه زمانی ۱۵ تا ۲۱ آذرماه، یک تصمیم هوشمندانه و استراتژیک از منظر رسانهای تلقی میشود. رسانه ملی با برچسبگذاری گلستان به عنوان «ایران کوچک» (به دلیل داشتن ۸ اقلیم از ۱۴ اقلیم کشور)، عمق و تنوعی را به چالش کشیده که غالبا در نگاه عمومی به شمال کشور نادیده انگاشته میشود. این انتخاب، اقدامی معطوف به اصلاح ادراک عمومی است، زیرا این استان تاکنون بیشتر به چشم یک کریدور عبوری به سمت مشهد یا قطعهای از اکوسیستم دریای خزر دیده شده است.
نگاه رسانهای جدید، عزم خود را برای افشای ظرفیتهای خاموش از جنگلهای هیرکانی تا همزیستی اقوام ترکمن، لر، بلوچ و… اعلام کرده است.
مولفههای انسانی، هارمونی اقوام ایرانی (سرمایه اجتماعی چندوجهی)
بر ظرفیت پربار طبیعی گلستان، ترکیب سازگار و مسالمتآمیز اقوام ایرانی افزوده شده است. همزیستی هویتهای ترکمن، فارس، کرد، لر، بلوچ، قزاق و سیستانی، گلستان را به یک موزائیک فرهنگی چندوجهی تبدیل کرده است. این همافزایی قومی، خود یک سرمایه اجتماعی عظیم و منبعی غنی برای تولیدات فرهنگی و هنری است که رسانه ملی موظف به بازتاب دقیق آن است که البته برنامههای فرهنگی پیشین اغلب به صنایع دستی مرسوم (مانند قالی ترکمن) اکتفا کردهاند، در حالی که ظرفیتهای عمیقتری در این اقلیم وجود دارد؛ از جمله این ظرفیتها میتوان ریتمها و مقامهای موسیقی ترکمن که ریشه در تاریخ شفاهی این قوم دارند میتوانند بهعنوان یک ژانر موسیقایی اصیل ایرانی در سطح ملی معرفی شوند، هنر آشپزی منطقهای، معماری بومی یعنی تفاوت شگرف بین خانههای کوهستانی، معماری ییلاقی سهطبقه و اُجاقهای سنتی ترکمنها، دینامیک جمعیتی و توسعه آتی و ترکیب جمعیتی گلستان که امکان جذب نیروی کار متخصص از اقوام مختلف را فراهم میآورد و ... را نام برد.
چالش بازنمایی، از مسیر عبور تا مقصد بایستی
تحلیل محتوای رسانهای نشان میدهد که گلستان در نگاه بسیاری از مسافران، صرفا یک شریان ارتباطی به سمت شمال شرق کشور است و کمتر بهعنوان یک مقصد نهایی مورد توجه قرار گرفته است. این نگرش، خود را در ضعف زیرساختهای گردشگری متناسب با ظرفیتهایش نشان میدهد؛ بنابراین رویداد ملی «ایرانجان» باید با تمرکز بر ظرفیتهای ناشناخته، زمینه را برای برنامهریزی دقیق و عدالتمحور در تخصیص منابع فراهم آورد. همچنین اقتصاد سنتی استان بیش از حد به عبور و مرور و محصولات کشاورزی سنتی وابسته است. برنامه «ایرانجان» باید با ارائه مدلهای اقتصادی جایگزین، سرمایه گذاران را به سمت بخشهای جدید هدایت کند.
رویکرد نوین رسانه ملی در توسعه روایتهای منطقهای
رویکرد نوین رسانه ملی در فاز جدید خود، به طور جدی بر تقویت همافزایی درونسیستمی بین شبکههای سراسری و مراکز استانی تأکید دارد. راهبردی که هدف آن خروج از روایتهای متمرکز و توسعه دامنه پوشش جغرافیایی است. در جریان رویدادهایی نظیر «ایرانجان»، این همکاری میان رادیو و تلویزیون در سطوح استانی به نقطه اتکای اصلی تبدیل شده است. مراکز محلی که بهمثابه جلوخانههای اطلاعاتی عمل میکنند، با درک دقیقتر از بافت اجتماعی و ظرفیتهای ناشناخته شهر و دیار خود، محتوایی را تولید میکنند که از سد تکرار عبور کرده و برای مخاطب محلی و ملی جذابیت مییابد. این همبستگی متقابل، امکان خلق پدیدههای رسانهای موفقی را فراهم آورده که در آن، یک مستند تلویزیونی از مرکز استان با یک گزارش رادیویی عمیق از روستاهای پیرامون پیوند خورده و در نهایت، تصویری یکپارچه و چند بعدی از توانمندیهای یک منطقه، مانند آنچه در گلستان در حال رخداد است، به نمایش درآید.
ابزار رسانهای، رویکرد چندکاناله تولید
نگاه سازمان صدا و سیما در این رویداد، فراتر از برنامههای صرفا خبری یا گفتوگوی تلویزیونی است، بهطوری که رویکردی جامع اتخاذ شده و شامل طیف وسیعی از تولیدات رادیویی و تلویزیونی است تا پوشش عمیق و چندلایه را محقق کند. رویداد «ایرانجان» در هفته گلستان، فرصتی است برای تغییر پارادایم نگاه به این استان؛ از یک منطقه ترانزیتی به کانون توسعه پایدار. انتظار میرود که این پوشش رسانهای با پرهیز از کلیشهها و با تکیه بر دادههای دقیق از ظرفیتهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بتواند نقشه راهی برای تحقق جایگاه واقعی «ایران کوچک» در نقشه توسعه ملی ترسیم کند. این اقدام رسانهای، نمادی از تعهد ملی به شناخت عمیق و بهرهبرداری سامانمند از گنجینههای پنهان کشور است. گنجینههایی که در تلاقی ۸ اقلیم و همنشینی اقوام ایرانی، پتانسیل تبدیل شدن به موتور محرکه توسعه منطقهای را دارند.
برگزاری موفقیتآمیز این دوره از «ایرانجان» در گلستان، میزان موفقیت رسانه در ارائه محتوای ساختارشکن را تعیین خواهد کرد. این موفقیت منوط به فراتر رفتن از تولیدات صرفا تبلیغاتی است و نیازمند تحلیلهای عمیق اقتصادی و اجتماعی است تا ضرورت برنامهریزی عدالتمحور برای بهرهبرداری از این ذخایر طبیعی و انسانی به درستی تبیین شود. تولیدات رادیویی و تلویزیونی موظفاند تصویری جامع از هنرمندان برجسته، ورزشکاران ملی و میراث باستانی این دیار ارائه دهند تا این استان جایگاه واقعی خود را نه بهعنوان مقصد فرعی بلکه بهعنوان یک قطب توسعه چندوجهی در سطح ملی باز یابد. این تجربه، معیار سنجش عملکرد رسانه ملی در ماموریت خود یعنی آینهداری صادقانه از تمام ابعاد توسعه ایران خواهد بود.
انتهای پیام/