چرا اروپا یک تماس محرمانه را عمداً فاش کرد؟ پیام مستقیم به ترامپ از دل بروکسل

به گزارش خبرنگار سرویس سیاست و جهان خبرگزاری آنا، در عرصه دیپلماسی بین‌الملل، انتشار عمدی یک خبر محرمانه، خود یک اعلام جنگ سیاسی است. این اقدام که در ظاهر افشاگری رسانه‌ای به نظر می‌رسد، در عمق راهبردی خود حامل پیام‌هایی است که هدف آنها تغییر محاسبات بازیگران اصلی صحنه ژئوپلیتیک است. در هفته‌های اخیر، مقاماتی از دولت‌های اروپایی—به‌ویژه فرانسه—عمداً جزئیات یک تماس تلفنی محرمانه میان رهبران اروپا و اوکراین را به رسانه‌هایی مانند «اشپیگل» درز دادند؛ اقدامی که، بنا بر تحلیل‌ها، پیام آن نه برای افکار عمومی، بلکه برای مخاطبی آن سوی اقیانوس اطلس یعنی دونالد ترامپ بود.

این افشاگری‌ها نشان می‌دهد اروپایی‌ها از وضعیت موجود رضایت ندارند و احساس می‌کنند که آینده حمایت نظامی و مالی از اوکراین در گرو تصمیمات غیرقابل پیش‌بینی یک بازیگر واحد—ترامپ—قرار گرفته است. درز این اطلاعات یک اشتباه دیپلماتیک نبود؛ بلکه تزریق هدفمند اطلاعات به افکار عمومی برای تغییر موازنه سیاسی به نفع بروکسل بود.

در عصر اطلاعات، حفظ اسرار دیپلماتیک دشوارتر شده است، اما افشای عمدی یک مکالمه خصوصی فراتر از سوءاستفاده از داده‌هاست. این تاکتیک، که به «دیپلماسی عمومی قهری» شباهت دارد، در پی ایجاد فشار روانی و سیاسی بر بازیگر هدف است. اروپا با علنی ساختن نگرانی‌های خود، تلاش داشت پیامی روشن به ترامپ منتقل کند: هرگونه تغییر ناگهانی سیاست آمریکا در قبال اوکراین با واکنشی شدید در اروپا مواجه خواهد شد. این اقدام نوعی پیش‌دستی در روایت‌سازی برای محدود کردن سناریو‌های احتمالی کاخ سفید آینده بود.

کانون این افشاگری، نگرانی عمیق امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، از احتمال «خیانت آمریکا به اوکراین» بود؛ نگرانی‌ای که مستقیماً به طرح صلح ۲۸ ماده‌ای منتسب به تیم ترامپ مرتبط می‌شود. اروپایی‌ها این طرح را کاملاً به نفع روسیه ارزیابی کرده بودند. طرحی که، طبق گزارش‌ها، می‌توانست منجر به انجماد خطوط تماس فعلی، توقف کمک‌های آتی و حتی فشار بر کی‌یف برای پذیرش شروط مسکو—از جمله واگذاری بخش‌هایی از قلمرو—شود. از نگاه اروپا، این سند «نقشه راه شکست اوکراین» و تهدیدی برای امنیت بلندمدت قاره سبز بود.

مکرون که همواره در پی تثبیت نقش اروپا به‌عنوان یک قدرت مستقل نظامی و دیپلماتیک بوده، این افشاگری را فرصتی برای برجسته کردن رهبری خود در این حوزه دید. سخنان او همراه با هشدار فردریش مرتس، صدراعظم آلمان، مبنی بر اینکه «آن‌ها [آمریکایی‌ها]با تو و ما بازی می‌کنند»، در ظاهر یک جبهه متحد اروپایی در برابر کاخ سفید ترسیم کرد؛ هرچند واکنش دولت آمریکا و اطرافیان ترامپ به این مانور اروپایی، به شکلی سرد و بی‌تفاوت همراه بود.

این بی‌اعتنایی، که از هر بیانیه رسمی سنگین‌تر است، نشان می‌دهد که ترامپ این تحرکات اروپایی را «بازی‌های نخ‌نما» می‌داند که تأثیری بر محاسبات استراتژیک او ندارد. پیام ضمنی واشنگتن روشن است:
در پرونده اوکراین، معیار تصمیم‌گیری آمریکا اجماع بروکسل نیست، بلکه اولویت‌های داخلی تعریف‌شده توسط ترامپ است.