ورزش هوشمند دانشگاهی؛ از سنسورهای پیشرفته تا حکمرانی سلامت

خبرگزاری آنا، حسین عقابی؛ دکتر بیژن رنجبر رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در جلسه شورای عالی ورزش این دانشگاه ورزش را فراتر از فعالیت‌های جسمی صرف دانسته و آن را به‌عنوان «رآکتور حرفه‌ای کارخانه انسان‌سازی» توصیف کرد، مفهومی الهام‌گرفته از کلام حضرت امام خمینی (ره) که دانشگاه را کارخانه انسان‌سازی می‌خواند.

وی ورزش را تمرین تمدنی، حکمت زیست سالم و ابزاری برای ارتقا به سطح حکمرانی سلامت و پویایی اجتماعی می‌داند؛ جایی که باید به مانند علم نگریسته شود و دانشگاه آزاد اسلامی به سمت ایجاد «آزمایشگاه‌های هوشمند تندرستی» با بهره‌گیری از هوش مصنوعی، تحلیل داده‌های ورزشی و حسگر‌های زیستی حرکت کند. 

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بر جنبه فرهنگی ورزش نیز تأکید کرد و آن را عرصه‌ای برای نمود مفاهیمی مانند جوانمردی، ادب در رقابت، لبخند پس از شکست و احترام به رقیب برشمرد – مشابه ورزش پهلوانی ایرانی که علم و اخلاق را در هم می‌آمیزد.

در همین راستا، دکتر رنجبر بر تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه ورزش تأکید ورزیده و از دانشجویان رشته‌های تربیت‌بدنی خواست تا با حمایت استادان در این عرصه مشارکت فعال داشته باشند، هرچند این مسیر زمان‌بر است؛ اما با تمرین و استمرار، موفقیت‌های بزرگ به دست خواهد آمد.

دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه با تأکید بر رویکرد دکتر رنجبر در تبدیل ورزش به عرصه‌ای علمی و فناورانه، برنامه‌های جامعی برای تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان ورزشی، راه‌اندازی آزمایشگاه‌های هوشمند تندرستی، ترویج حکمرانی سلامت و نهادینه‌سازی اخلاق پهلوانی تدوین کرده؛ مالک احمدی دانشیار گروه تربیت بدنی این واحد دانشگاهی در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا، جزئیات این ابتکارات را تشریح کرد.

آنا: با توجه به تأکید دکتر رنجبر، دانشگاه آزاد اسلامی چگونه قصد دارد شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه ورزش را تقویت کند و چه حمایت‌هایی از دانشجویان تربیت‌بدنی برای مشارکت در این شرکت‌ها پیش‌بینی شده است؟

احمدی: دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر رویکرد دکتر رنجبر، مبنی بر تبدیل ورزش به عرصه‌ای علمی و فناورانه، برنامه دارد حمایت هدفمند از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه ورزش را در دستور کار قرار دهد. در این راستا، «ایجاد و توسعه مراکز رشد تخصصی ورزشی» زمینه‌ای فراهم خواهد کرد تا دانشجویان بتوانند ایده‌های نوآورانه خود را با پشتیبانی استادان و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین به محصولات یا خدمات قابل‌عرضه و درآمدزا تبدیل کنند.

همچنین، دانشگاه آزاد اسلامی حمایت‌های متنوعی از جمله تأمین حمایت‌های مالی مناسب، فراهم‌سازی فضای کار اشتراکی، ارائه مشاوره‌های تخصصی در مراکز رشد، و ایجاد فرصت‌های همکاری میان‌رشته‌ای میان حوزه‌های مهندسی و علوم ورزشی را پیش بینی کرده است. 

محصول ملی هوشمند تایم‌گیری ورزشکاران

به‌عنوان نمونه می‌توان به شرکت توانا دانش ورزشکاران مستقر در مرکز رشد واحد ارومیه اشاره کرد این شرکت موفق به تولید محصولی ملی شده که قابلیت تایم‌گیری دو ورزشکار سرعتی را به‌طور همزمان دارد و اطلاعاتی درباره زمان، سرعت، شتاب، مسافت طی شده، الگو‌های حرکتی و سایر پارامتر‌های کلیدی عملکرد ورزشکاران را می‌دهد. 
این سیستم با بهره‌گیری از سنسور‌های پیشرفته و الگوریتم‌های هوشمند، داده‌های تمرینی را با دقت و سرعت بسیار بالا جمع‌آوری، پردازش و تحلیل می‌کند.

از طریق این فرآیند، اطلاعات ارزشمندی در مورد زمان، سرعت، شتاب، مسافت طی شده، الگو‌های حرکتی و سایر پارامتر‌های کلیدی عملکرد ورزشکاران به دست می‌آید. این داده‌ها به صورت گرافیکی و آماری قابل نمایش بوده و امکان تجزیه و تحلیل دقیق و عمیق از عملکرد هر ورزشکار را فراهم می‌کنند.

سیستم ورزشی هوشمند با در نظر گرفتن ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد هر ورزشکار به طور خودکار داده‌ها را تجزیه و تحلیل و الگو‌های عملکرد، نقاط قوت و ضعف، و روند پیشرفت را شناسایی می‌کند.  این قابلیت به مربیان امکان می‌دهد تا با دیدی جامع و عمیق، برنامه‌های تمرینی شخصی‌سازی شده و مؤثرتری را طراحی کنند. 

فناوری‌های نوین در آزمایشگاه هوشمند تندرستی

آنا: «آزمایشگاه هوشمند تندرستی» چه فناوری‌هایی را به‌کار خواهد گرفت تا عملکرد دانشجویان را ارتقا دهد؟

احمدی: آزمایشگاه هوشمند تندرستی از فناوری‌های نوین و ابزار‌های هوشمند نظیر هوش مصنوعی، تحلیل داده‌های ورزشی، و حسگر‌های زیستی، استفاده خواهد کرد تا عملکرد حرکتی، آمادگی جسمانی و سطح تندرستی دانشجویان، ورزشکاران، و عموم افراد جامعه را ارتقاء دهد. 

تبدیل ورزش به حکمرانی سلامت و پویایی اجتماعی

آنا: دانشگاه آزاد چه برنامه‌هایی را می‌تواند برای تبدیل ورزش از فعالیت بدنی به حکمرانی سلامت و پویایی اجتماعی اجرا کند؟

احمدی: دانشگاه آزاد اسلامی در راستای تبدیل فعالیت‌های ورزشی دانشگاه به حکمرانی سلامت و پویایی اجتماعی، با طراحی برنامه‌ای جامع با محوریت تعامل علم و عمل ورزشی، از طریق ارتقای سواد جسمانی و حرکتی دانشجویان؛ ایجاد مراکز تندرستی و مشاوره ورزشی دانشگاهی؛ توسعه فناوری‌های سلامت و تندرستی، پایش وضعیت سلامت و ارائه مداخلات تمرینی متناسب؛ ترویج فرهنگ فعالیت‌های حرکتی در تمامی ابعاد رفتاری، تصمیم‌گیری و علمی؛ مشارکت ورزشی کارکنان دانشگاه برای ارتقای سلامت سازمانی و روح جمعی می‌تواند نقش آفرین باشد.

تندرستی مهم‌ترین سرمایه انسان است و دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه با توجه به اسناد بالادستی، برنامه‌های توسعه کشور و دستورالعمل‌های سازمان امور دانشجویان، به تازگی مرکز تندرستی و مشاوره ورزشی را با هدف کمک به جامعه دانشگاهی و مردم برای ارتقای سطح سلامتی تأسیس و راه اندازی کرده است.

وجود رشته‌های تخصصی تربیت‌بدنی، فیزیولوژی، حرکات اصلاحی و رفتار حرکتی، حضور اعضای هیئت علمی متخصص، دسترسی به فضا‌های فیزیکی استاندارد و استقبال جامعه دانشگاهی، زمینه‌ای فراهم کرده تا بتوانیم در این مرکز خدمات علمی، تخصصی و کاربردی در حوزه سلامت ارائه دهیم.

اهداف اصلی این مرکز شامل طراحی و اجرای برنامه‌های تمرینی متناسب با وضعیت جسمی افراد، غربالگری سلامت دانشجویان جدیدالورود، مشاوره تغذیه و سبک زندگی سالم، ارزیابی و اصلاح ناهنجاری‌های قامتی و پیشگیری از آسیب‌های ورزشی است؛ همچنین ارتقای سواد تندرستی، آگاهی عمومی و توسعه پژوهش‌های کاربردی از دیگر مأموریت‌های این مرکز خواهد بود.

خدمات مرکز تندرستی و مشاوره ورزشی در سه بخش اصلی شامل خدمات ارزیابی و سنجش، مشاوره تخصصی و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی تعریف شده، ارزیابی ترکیب بدنی، آمادگی جسمانی، وضعیت قامتی، عملکرد حرکتی، مشاوره‌های ورزشی و تغذیه‌ای، نسخه‌های تمرینی فرد محور و پیگیری روند پیشرفت مراجعان بخشی از این خدمات است. 

ترویج اخلاق پهلوانی و فرهنگ اسلامی در ورزش

آنا: با توجه به تأکید دکتر رنجبر بر شباهت ورزشکار و دانشجو در تلاش و استمرار، دانشگاه آزاد اسلامی چه اقداماتی برای ادغام فرهنگ پهلوانی ایرانی (جوانمردی و ادب در رقابت) در برنامه‌های ورزشی دانشجویان انجام می‌دهد؟

احمدی: دانشگاه آزاد اسلامی با الهام از اندیشه‌های متعالی اسلامی و تأکید دکتر رنجبر بر پیوند میان تلاش، استمرار و اخلاق‌مداری در مسیر رشد علمی و ورزشی، برنامه‌های ورزشی خود را به‌گونه‌ای طراحی و اجرا می‌کند که فرهنگ پهلوانی ایرانی ـ اسلامی و ارزش‌هایی همانند جوانمردی، ادب در رقابت، فروتنی در پیروزی، و احترام به رقیب به بخشی از فرهنگ عمومی دانشگاه تبدیل شود و در رفتار و منش دانشجویان نهادینه شود.

در این راستا، دانشگاه با بهره‌گیری از ظرفیت استادان تربیت‌بدنی، مربیان اخلاق‌مدار و پیشکسوتان ورزشی استان، اقدام به برگزاری کارگاه‌ها و نشست‌های تخصصی با محوریت اخلاق ورزشی، منش پهلوانی و ارزش‌های فرهنگی ایرانی کرده و همزمان از ورزشکاران و دانشجویانی که در کنار موفقیت‌های ورزشی، روحیه جوانمردی و ادب در رقابت را به نمایش می‌گذارند، به‌صورت ویژه تجلیل و الگوسازی می‌کند.

همچنین دانشگاه آزاد اسلامی آذربایجان‌غربی در راستای توسعه این رویکرد ارزشی، تعامل و همکاری مستمر و سازنده‌ای با اداره‌کل ورزش و جوانان استان برقرار کرده تا با بهره‌مندی از ظرفیت‌های مشترک آموزشی، فرهنگی و ورزشی، زمینه اجرای طرح‌های مشترک در حوزه ترویج اخلاق ورزشی، برگزاری مسابقات با محور فرهنگ پهلوانی، و شناسایی و حمایت از استعداد‌های برتر دانشجویی فراهم شود.

این همکاری‌های دوجانبه، علاوه بر تقویت جایگاه دانشگاه در تربیت ورزشکاران متعهد و اخلاق‌مدار، موجب گسترش فرهنگ جوانمردی و ارتقای سطح تعامل میان جامعه دانشگاهی و بدنه ورزشی استان نیز شده است. 

نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید دانش و پویایی

آنا: دکتر رنجبر سلامت دانشگاه را زمینه‌ساز سلامت جامعه دانستند؛ تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان ورزشی چگونه به تولید دانش و توسعه علمی در مسیر پویایی جسم و اندیشه کمک خواهد کرد؟

احمدی: شرکت‌های دانش بنیان تخصصی ورزشی با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، تحلیل داده‌های ورزشی و هوش مصنوعی، دانش کاربردی در حوزه تندرستی و ورزش تولید می‌کنند و تجربه عملی پژوهش و نوآوری را در اختیار اساتید و دانشجویان قرار می‌دهند. خروجی‌های این فعالیت‌ها، شامل برنامه‌های تمرینی علمی و متناسب‌سازی شده فردی، ابزار‌های اندازه‌گیری دقیق و تحلیل داده‌ها، هم به بهبود تندرستی و عملکرد حرکتی دانشجویان کمک می‌کند و هم استاندارد‌های علمی ورزش در دانشگاه و جامعه را ارتقا می‌دهد.