از پیشنهاد شهید حاجیزاده تا تصویب نهایی یک مناسبت/ تقویم ملی چگونه شکل میگیرد؟
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، قادر آشنا، دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، به مناسبت چهلمین سالگرد تشکیل این شورا، ضمن تبریک این رویداد، جزئیات فرآیند نامگذاری مناسبتهای رسمی و فرهنگی کشور و جدیدترین مصوبات تقویم ملی را در گفتوگو با آنا بدین شرح تشریح کرد.
در آستانه چهلمین سالگرد شورا قرارداریم از شورا بفرمایید
این شورا در طول چهار دهه گذشته نقش تعیینکنندهای در انسجام فرهنگی کشور و هماهنگی دستگاهها در حوزه هویت ملی و فرهنگی داشته است.
روند نامگذاری مناسبتها در تقویم رسمی کشور چگونه است؟
براساس آییننامه مصوب، اشخاص حقیقی و حقوقی میتوانند پیشنهاد نامگذاری روزی را در تقویم ارائه دهند. البته شیوه بررسی در سطح استانی و ملی متفاوت است.
در سطح استانی، درخواستی که داده میشود ابتدا باید به تصویب شورای فرهنگ عمومی استان برسد. پس از تأیید استانی، موضوع به دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی کشور ارسال میشود. در دبیرخانه، کارگروهی بر اساس آییننامه نحوه نامگذاری روزها و مناسبتهای خاص تشکیل جلسه میدهد.
در این کارگروه، نمایندگانی از چهار فرهنگستان (زبان و ادب فارسی، هنر، علوم، علوم پزشکی) حضور دارند، بهعلاوه اعضایی از مراکز آموزشی، پژوهشی و علمی. پس از بررسی در کارگروه، اگر پیشنهاد تأیید شود، موضوع برای بررسی نهایی به شورای فرهنگ عمومی کشور که به ریاست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل میشود، ارسال میشود. در صورت تصویب شورا، پیشنهاد به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع میشود تا در صورت تصویب نهایی، در متن یا ضمیمه تقویم رسمی کشور درج شود.
آیا این روند فقط برای مناسبتهای ملی است یا تقویمهای اختصاصی دیگری هم داریم؟
بله، ما دو نوع تقویم داریم. یکی تقویم رسمی کشور که شامل مناسبتهای ملی و مذهبی است و باید به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی برسد، و دیگری تقویم اصناف، حرف و مشاغل است.
در تقویم اصناف، حتماً باید درخواست از سوی تشکل یا صنف مربوطه ارائه شود؛ برای مثال صنف طلافروشان یا صنعت سیمان. در این نوع تقویم، چون فرد خاصی مطرح نیست، موضوع به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع نمیشود و مصوبه نهایی همان در شورای فرهنگ عمومی است.
اگر یک فرد یا نهاد خاص درخواست دهد، آیا همین کافی است تا روزی در تقویم ثبت شود؟
خیر، صرف ارائه درخواست توسط فرد یا نهاد کافی نیست. دبیرخانه بررسی میکند که درخواست با کدام نهادها همپوشانی دارد و از دستگاههای مرتبط استعلام گرفته میشود.
برای نمونه، اگر پیشنهادی مربوط به حوزه میراث فرهنگی یا صنایع دستی باشد، حتماً از وزارت میراث فرهنگی استعلام میگیریم. اگر در حوزه آموزش یا علوم باشد، از فرهنگستانهای مربوطه یا پژوهشگاهها نظر میخواهیم.
در مواردی که درخواست از نهادهای نظامی یا امنیتی میآید – مثلاً نیروی انتظامی یا سپاه پاسداران – علاوه بر استعلام از یگان مربوطه، از ستاد کل نیروهای مسلح هم استعلام میگیریم تا نظر نهایی آنها را بدانیم.
درواقع، هر درخواست پس از جمعآوری نظرات تخصصی و بررسی تطبیقی، در کارگروه مطرح میشود و در صورت تأیید، به شورای فرهنگ عمومی ارسال میگردد. گاهی هم بین نهادها تعارض منافع ایجاد میشود؛ در این مواقع مرجع تشخیص، وزارتخانههای تخصصی مانند جهاد کشاورزی یا وزارت صمت هستند.
چرا برخی مناسبتها مانند روز کوروش یا روزهای مشابه، تصویب نمیشوند یا با تأخیر مواجه میشوند؟
نامگذاری هر روز ملی فقط یک عنوانگذاری ساده نیست. این مناسبتها بار فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی دارند و بهدنبال خود برنامهریزی برای گرامیداشت، برگزاری مراسم، نقد و بررسی و اجرای برنامههای فرهنگی میآورند.
برای مثال، در مناسبتهایی مانند روز معلم، هفته دفاع مقدس یا روز کارگر، دستگاههای مرتبط موظفاند برنامههای فرهنگی و اجرایی مرتبط با آن روز را به دبیرخانه شورا ارسال کنند تا گزارش آن در شورای فرهنگ عمومی ارائه شود.
من اخیراً نیز گزارشی از شش ماه اخیر تقویم به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه کردهام تا مشخص شود هر دستگاهی چه برنامهای برای مناسبتهای مصوب اجرا کرده است. در واقع، فقط انتخاب نام کافی نیست، باید متولی و برنامه فرهنگی مشخصی هم وجود داشته باشد.
آیا میتوانید نمونههایی از مناسبتهای جدید یا در دست تصویب را بیان کنید؟
تا زمانی که شورای عالی انقلاب فرهنگی تأیید نهایی نکند، اعلام رسمی اسامی ممکن نیست، اما چند مورد بارز وجود دارد که قابل اشاره است.
یکی از آنها روز جزایر سهگانه ایران (تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی) است که مصادف با روزی تعیین شده که اشغالگران از این جزایر بیرون رانده شدند و نماد اقتدار ملی ایران محسوب میشود.
مورد دوم، درخواست سردار رشید اسلام شهید حاجیزاده بود که پیشنهاد کردند سالروز شهادت شهید دکتر طهرانیمقدم به عنوان «روز هوافضای سپاه» نامگذاری شود. این پیشنهاد بررسی شد و در نهایت، در شورای عالی انقلاب فرهنگی با عنوان «روز ملی هوافضا» به تصویب رسید.
موضوع دیگر، اهمیت پرچم ملی است. ما اول مهرماه، همزمان با بازگشایی مدارس و دانشگاهها، را به عنوان «روز پرچم» نامگذاری کردیم تا نماد هویت و احترام ملی باشد.
همچنین، ۲۳ خرداد به عنوان «روز شهدای اقتدار و اتحاد ملی» تعیین شده که از سال آینده در تقویم رسمی کشور درج خواهد شد.
مناسبتهای جدید از چه زمانی در تقویم رسمی درج میشوند؟
مناسبتهایی که در ماههای اخیر در شورای فرهنگ عمومی و شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شدهاند، هماکنون در مرحله چاپ تقویم هستند. از این پس، هر آنچه به تصویب نهایی برسد، در تقویم سال ۱۴۰۶ درج خواهد شد.
انتهای پیام/