طلوعی تازه از حماسه در تالار وحدت/ «رستمزاد» بازآفرینی میراث فردوسی روی صحنه رفت
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، ارکستر موسیقی ملی ایران در تازهترین برنامه خود با عنوان «رستمزاد»، دو شب گذشته ( هفت و هشت مهر) اجرای خود را در تالار وحدت برگزار کرد. این پروژه که حاصل آهنگسازی و رهبری امیر پورخلجی است، در ۱۷ پرده موسیقایی روایتگر بخشی از مهمترین فصلهای شاهنامه، از تولد زال تا پیوند او با رودابه و تولد رستم، پهلوان ملی ایران، بود.
کنسرت «رستمزاد» بیش از آنکه صرفاً یک اجرای موسیقایی باشد، تلاشی بود برای بازخوانی میراث ادبی و اسطورهای ایران از زاویهای نوین. پورخلجی که در کارنامه هنری خود همواره به پیوند موسیقی کلاسیک غربی با ریشههای شرقی و اسطورهای پرداخته است، در این اثر توانست با ترکیب ساختارهای ارکستر زهی و بهرهگیری از بیان دراماتیک، روایتی موسیقایی از داستانی کهن ارائه دهد.
ساختار و روایت
آغاز اثر با پرولوگ و «آغاز داستان» بستری برای ورود به جهان شاهنامه فراهم کرد. بخشهایی، چون «خواب دیدن سام»، «نخستین دیدار زال و رودابه» و «رفتن سام به جنگ مهراب» در قالب پردههای جداگانه، هم جنبه توصیفی و هم بار دراماتیک داشتند. نقطه اوج روایت در «رستمزاد» رقم خورد؛ جایی که موسیقی در لایههای پیچیدهتر و پرشورتر، تولد پهلوان را به زبان صداها ترجمه کرد.
تحلیل هنری؛ • روایت شاهنامه در ۱۷ پرده موسیقایی
در این اثر، پورخلجی تلاش کرده تا علاوه بر حفظ هویت موسیقی ملی، از امکانات ارکسترال برای بازنمایی شکوه و کشمکشهای شاهنامه بهره گیرد. تنوع رنگآمیزی ارکستر زهی، حضور سازهای بادی و پرکاشن، و ریتمهای پرتحرک، به کلیت اثر بعدی نمایشی بخشید. همچنین انتخاب روایت خطی و گامبهگام، به مخاطب امکان داد تا با داستان همراه شود؛ رویکردی که کمتر در تجربههای پیشین موسیقی ملی به این شکل صورت گرفته بود.
ترکیب هویت ملی با تکنیک ارکسترال
نظم و هماهنگی گروه اجرایی، چه در بخش زهی و چه در بادیها، چشمگیر بود. نقش برجسته کنسرتمایستر مازیار ظهیرالدینی در انسجام کلی ارکستر بهخوبی احساس میشد. بخشهایی، چون «نامه نوشتن زال به پدرش سام» و «آگاهی یافتن منوچهر از ماجرای عشق زال و رودابه» بهواسطه بیان ملودیک نرمتر و استفاده از ویلن و ویولا، وجه تغزلی کار را برجسته کردند. در مقابل، «رفتن سام به جنگ مهراب» با ضرباهنگ پرکاشن و حضور سازهای بادی برنجی، بعدی حماسی و پرتنش یافت.
حضور پررنگ زهیها در بیان دراماتیک اثر
عوامل اجرایی این کنسرت آهنگساز و رهبر مهمان: امیر پورخلجی، کنسرتمایستر: مازیار ظهیرالدینی و گروه نوازندگان ویلن یک: هومن اتابکی، امیر مینو سپهر، همایون هاشمزاده، علیرضا خلج اسماعیلی، پیمان ابوالحسنی، هلیا محمدولی بارفروش، امیرحسین طایی، رمیصا نفیسی، اشکان نظر، فرمهر حسنبیگلو، جاوید پناهی، فرناز دارویی، روشا گواهی، فاطمه بلادر نیاز لاهرودی، آناهیتا عظیمی، الهام آقابابایی، سینا افتخارینیا، بهار براهیمی، فرناز زندیه. ویلن دو: مهوش عسگری، ماکان خوبینژاد، علی آقاجانی، غزاله حاجکاظم شیرازی، آرش جامع، نرگس فلاحپسند، بهنام آقاجانیان، روژان فلاح بردبار، امیر نظری سالاری، زهرا ساجدی، نگین سمایی، امین چراغیان، حمید خدایی، زهرا کتابی، سجاد صالحآبادی، هلیا پورکریمی، پارسا معین، هستی علیزاده، علیرضا گلستانه، کیانا کاوه. ویولا: فارس مخلص، یکتا علیزاده، محمدحسین غریبی. ویولنسل: کنترباس: کیمیا لشکری، سروش کاکاوند، رادمهر فلاح، هادی اسماعیلی، پریا اکرمی، نازنین احمدی، کوروش ملکی، ستاره نامور.هورن: فاطمه یوسفینژاد، لیلا بازغی، روژینا صادقی، امیرحسین گرگین، ریحانه رفیعی، پارمیدا بهادران. ترومپت: علی ضرابی، کامیار ماندگاریان. تیمپانی: عرفان فرشیزاده. پرکاشن: ماهان ببری.
بُعد نمایشی کنسرت
یکی از ویژگیهای «رستمزاد» در این اجرا، تأکید بر بعد نمایشی موسیقی بود. هر پرده همانند صحنهای از یک نمایش عمل میکرد؛ جاییکه شنونده نهتنها روایت را میشنید، بلکه در ذهن خود تصویر میساخت. این امر سبب شد مخاطب حتی بدون خوانش متن شاهنامه بتواند مسیر داستانی را دنبال کند. نکته جالب قرار گرفت گروه سازهای بادی درگوشه بالکن یک بود.
فضای تالار وحدت در لحظههای پایانی با پرده «رستمزاد» به اوج هیجان رسید. اجرای پرقدرت زهیها و ضرباهنگ پرکاشن، همراه با شور سالن، نشان داد که پیوند میان موسیقی ارکسترال و روایتهای حماسی میتواند مخاطب امروز را هم تحت تأثیر قرار دهد.
اهمیت فرهنگی پروژه
«رستمزاد» را میتوان تلاشی جدی در امتداد جریان بازخوانی شاهنامه در قالبهای نو دانست؛ جریانی که از اپراها و موسیقیهای نمایشی گذشته آغاز شده و اکنون با زبان ارکستر زهی و تکنیکهای معاصر، جلوهای تازه یافته است. این پروژه یادآور اهمیت حفظ و بازآفرینی میراث فردوسی است؛ نه به شکل موزهای، بلکه بهمثابه هنری زنده که با نسل امروز سخن میگوید.
انتهای پیام/