عملیات کرکوک، اختلاف میان احزاب اقلیم کردستان را آشکار ساخت

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا از وب سایت الجزیره، ستاد فرماندهی نیروهای پیشمرگه، برخی از رهبران «اتحادیه میهنی کردستان» (PUK) را به خیانت متهم کرده و مدعی شده است نیروهای تحت کنترل این حزب، از مناطق تحت اختیار خود، عقب‌نشینی کردند. البته به گزارش شبکه خبری کرد زبان روداو، اتحادیه میهنی کردستان، این اتهام‌ها را رد کرده است.

در بیانیه ستاد فرماندهی نیروهای پیشمرگه آمده است: «متاسفانه برخی از مقام‌های اتحادیه میهنی کردستان، به این توطئه علیه ملت کرد کمک کردند و خیانتی بزرگی و تاریخی را علیه کردستان، مرتکب شدند.»

البته پس از پاسخ اتحادیه میهنی کردستان به اتهام‌های مطرح شده علیه خود، هیمن هورامی، دستیار ویژه مسعود بارزانی - رئیس دولت منطقه‌ای و رهبر حزب دموکرات کردستان - در پستی در توییتر اعلام کرد گفته‌هایش درباره اتحادیه میهنی کردستان، در واقع تکرار گفته‌های نیروهای مردمی بود که از اعضای اتحادیه میهنی کردستان به خاطر همکاری با دولت مرکزی عراق و خروج از برخی مناطق اطراف کرکوک، تشکر کرد.

اتحادی که هرگز وجود نداشت

چارلز استراتفورد گزارشگر الجزیره از اربیل گفته است این واقعیت که نیروهای عراقی توانسته‌اند تنها طی حدود 15 ساعت به اهداف خود دست پیدا کنند، دولت منطقه‌ای کردستان را شوکه کرده است و اکنون زمان یافتن پاسخ‌هایی برای این مساله است.

او گفت: «در حال حاضر پرسش‌هایی مطرح شده که آیا رهبران یکی از دو حزب سیاسی اصلی کردستان با ارتش عراق برای رسیدن به چنین پیروزی سریع و آسانی در کرکوک و مناطق اطراف آن، همکاری کرده‌اند؟»

سعد جواد، استاد علوم سیاسی و عضو ارشد مرکز مطالعات خاورمیانه در مدرسه اقتصاد لندن، هم تنش میان احزاب کرد در اقلیم کردستان عراق را یک واقعیت انکار ناپذیر خواند و به الجزیره گفت: «البته آنها پیرامون برخی موضوعات، توافق‌هایی داشته‌اند اما هرگز با هم متحد نبوده اند.» او افزود: «گمان می‌کنم دولت عراق با راهنمایی‌های دولت ایران، کوشیده است نظر مساعد بخشی از نیروهای پیشمرگه تحت اختیار اتحادیه میهنی کردستان را جلب کند.»

واکنش بغداد

پس از برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان عراق در تاریخ 25 سپتامبر (3 مهر)، میزان تنش‌ها میان اربیل و بغداد به شدت بالا رفت. مقام‌های اربیل بی‌توجه به درخواست‌های بغداد، این همه پرسی را برگزار کردند اما بغداد این همه‌پرسی را غیرقانونی اعلام کرد و نتیجه آن را هم نپذیرفت. سرانجام تنش میان دو طرف به برگزاری عملیات کرکوک از سوی نیروهای دولتی انجامید.

ارتش عراق در عملیاتی برق آسا در ابتدا کنترل فرودگاه کرکوک، یک میدان نفتی، پایگاه نظامی (K1) و منطقه طوزخرماتو در جنوب کرکوک را به دست گرفت و در ادامه توانست کنترل کل شهر کرکوک را در اختیار بگیرد. همزمان با پیشروی ارتش عراق، هزاران غیرنظامی و جنگجوی پیشمرگه، از این شهر مورد مناقشه، فرار کردند.

ستاد فرماندهی نیروهای پیشمرگه، در بیانیه‌ای که پس از عملیات ارتش عراق منتشر شد، اعلام کرد حیدر العبادی نخست وزیر عراق مسئول آغاز این جنگ است و به بغداد هشدار داد بهای سنگینی را برای انجام این عملیات خواهد پرداخت. همچنین در این بیانیه از همه پیشمرگه‌های واقعی خواسته شده است تا هر کاری که می‌توانند برای مقابله با نیروهای عراقی و شکست دادن آنها انجام دهند.

در مقابل، حیدر العبادی نخست وزیر عراق از پیشمرگه‌ها خواست که برای حفظ صلح در کرکوک با دولت مرکزی همکاری کنند. او گفت: «ما از نیروهای پیشمرگه می‌خواهیم وظیفه خود را تحت رهبری دولت فدرال به عنوان بخشی از نیروهای مسلح عراق، انجام بدهند.» حیدر العبادی همه کارکنان و کارمندان نهادهای دولتی در کرکوک را ترغیب کرد به کارهای معمول خود ادامه بدهند و منافع شهروندان را به خطر نیندازند.

حیدر العبادی همچنین گفت به موجب قانون اساسی عراق، وظیفه خود یعنی خدمت به شهروندان و حفظ وحدت کشور را انجام داده است؛ وظیفه‌ای که به دلیل اصرار بر برگزاری همه‌پرسی از سوی کسانی که در اقلیم کردستان در قدرت بودند، به خطر افتاد.

در سال 2014 نیروهای ارتش عراق با حمله گروه تروریستی داعش به کرکوک از این شهر فرار کردند. پس از آن نیروهای پیشمرگه توانستند پس از شکست داعش، کنترل کرکوک و مناطق پیرامونی آن را به دست بگیرند.

از آن زمان تا کنون، دولت منطقه‌ای کردستان و دولت مرکزی عراق بر سر این موضوع که چه کسی باید کنترل این منطقه نفت خیز را در دست داشته باشد و از ثروت‌های آن استفاده کند، دچار کشمکش و اختلاف بوده‌اند. اختلاف میان دو طرف به ویژه از زمانی که کردهای عراق در همه پرسی 25 سپتامبر (3 مهر) به استقلال و جدایی از عراق رای دادند، بسیار افزایش پیدا کرده است.

این همه پرسی علاوه بر مناطق تحت کنترل دولت منطقه‌ای کردستان، در شماری از مناطق مورد مناقشه با دولت مرکزی مانند کرکوک برگزار شد. کمی پس از برگزاری همه‌پرسی، مجلس عراق از حیدر العبادی نخست وزیر کشور خواست که با گسیل نیروهای دولتی به کرکوک، میدان‌های نفتی منطقه را دوباره تحت اختیار دولت مرکزی در بیاورد.

منبع: الجزیره