در دنیای امروز، فناوری‌های نوینی مانند میدان‌های الکترومغناطیسی، با نفوذ به سطح عینی و فیزیولوژیک مغز، دریچه‌ای جدید به سوی درک و درمان اختلالات روانی گشوده‌اند. اما پذیرش این ابزار‌ها در جامعه تنها به پیشرفت فنی وابسته نیست بلکه نیازمند نگاهی جامع و فرهنگ‌سازی آگاهانه و است. با دکتر حمیدرضا جعفری، روانشناس، عضو هیئت علمی و رئیس دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، گفت‌وگویی داشتیم که فراتر از سؤالات فنی، به ماهیت چندلایه انسان، مسئولیت متخصصان و خطر سوءاستفاده غیرحرفه‌ای می‌پردازد.

یک پژوهش جدید نشان می‌دهد بسیاری از چالش‌های بهداشت و سلامت در جهان امروز ممکن است از ناهماهنگی عمیق تکاملی میان زیست‌شناسی باستانی انسان و محیط‌های صنعتی کنونی سرچشمه بگیرد.

انفجار یک دنباله‌دار در آسمان نزدیک به ۱۳ هزار سال پیش، شاید سرنخ‌های جدیدی از انقراض‌های عظیم جانوری عصر یخبندان و نابودی فرهنگ کلوویس در آمریکای شمالی ارائه دهد.

یکی از دردناک‌ترین پیامد‌های آلزایمر، محو شدن چهره خانواده و دوستان از حافظه بیمار است. اکنون پژوهشی تازه نشان می‌دهد این فراموشیِ اجتماعی چگونه در مغز آغاز می‌شود: با فروپاشی شبکه‌های ظریفی که سیناپس‌های نورونی را پایدار نگه می‌دارند و حافظه اجتماعی را شکل می‌دهند. دانشمندان در مدل حیوانی موفق شده‌اند این روند را مهار کنند.

ویروس‌ها همیشه در مرز باریکی میان زندگی و نابودی حرکت می‌کنند؛ موجوداتی بی‌رحم، بی‌صدا و درعین‌حال حیرت‌انگیز. تب برفکی یکی از همان ویروس‌هایی است که سال‌هاست سایه‌اش روی سلامت دام‌ها سنگینی می‌کند و هر بار با چهره‌ای تازه بازمی‌گردد. پشت هر تاول، هر تب ناگهانی و هر بحران دامداری، جهانی از سازوکار‌های پیچیده پنهان است؛ جهانی که فهم آن فقط با شکافتن رفتار مولکولی ویروس ممکن می‌شود.

هیچ ژن واحدی نمی‌تواند انسان را قاتل کند. اما همین حقیقت ساده، راه را بر پرسشی عمیق‌تر باز می‌کند که آیا ممکن است مجموعه‌ای از ژن‌ها، مثل کلید‌هایی در اعماق مغز، انسان را نسبت به خشونت مستعدتر کند؟ آیا گذشته‌ی سخت و محیط خشن می‌تواند این کلید‌ها را یکی‌یکی فعال کند و مسیر زندگی فرد را به سمت رفتار‌های خطرناک ببرد؟

«هفت خواهران» بسیار بیش از آن‌چه پیش‌تر تصور می‌شد، خویشاوند دارند. ستاره‌شناسان با بهره‌گیری از تلسکوپ‌های فضایی ناسا و آژانس فضایی اروپا، هزاران ستاره پنهانِ وابسته به خوشه ستاره‌ای پروین را شناسایی کرده‌اند؛ مجموعه‌ای عظیم که ابعاد این خوشه را حدود ۲۰ برابر بزرگ‌تر از برآورد‌های گذشته نشان می‌دهد و راه تازه‌ای برای ردگیری منشأ مشترک ستارگان از جمله خورشید در اختیار پژوهشگران می‌گذارد.

در دومین روز کنگره فناوری‌های نوین میدان‌های مغناطیسی و علوم اعصاب در حوزه روان‌تنی که با حضور پژوهشگران، فناوران و متخصصان معتبر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب برگزار شد، دکتر نیلوفر نادعلی، دبیر علمی رویداد، در گفت‌و‌گو با آناتک از اهمیت تلفیق روانشناسی با فناوری‌های نوین الکترومغناطیسی سخن گفت و اشاره کرد که این کنگره به عنوان نخستین و بزرگترین رویداد علمی در این حوزه است. همچنین در این روز، از یک دستگاه دانش‌بنیان در حوزه نوروساینس و درمان بیماران روان‌تنی رونمایی شد.

بدن فقط به دارو پاسخ نمی‌دهد؛ به «فرکانس» هم واکنش نشان می‌دهد. نخستین کنگره «فناوری‌های نوین میدان‌های مغناطیسی و علوم اعصاب در حوزه روان‌تنی» تلاش می‌کند نشان دهد چگونه اصلاح امواج مغزی می‌تواند بر اندام‌های حرکتی، هورمون‌ها و خلق‌وخو اثر بگذارد و در درمان «اختلالات روان‌تنی» و مواردی مانند اضطراب، استرس، فوبیا و «پی‌تی‌اس‌دی» (PTSD) به کار آید. در این رویداد، پژوهش‌های بالینی و نتایج درمانی مرتبط با این رویکرد گردآوری شده تا میزان اثربخشی آن سنجیده شود و جایگاهش در کنار درمان‌های کلاسیک پزشکی و روان‌شناسی روشن‌تر شود.