مواجهه ایرانیان با مدرنیته در «هزار شلاق»

احسان ملکی که این روزها نمایش «هزار شلاق» را در روی صحنه دارد در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی آنا گفت: «متن «هزار شلاق» نوشته ناصر حبیبیان دارای ساختار جدیدی است که تاریخ 300 ساله ایران را روایت می‌کند.»

وی افزود: «از آنجا که سال های سال با ناصر حبیبیان نویسنده اثر همکاری داشتم به خوبی با نوع نگاه، تفکر و اندیشه هم آشنا هستیم. این متن به لحاظ ساختار نوشتاری که دارد توجه من را به خود جلب کرد. این اثر نمایشی به نوعی مواجهه سنت با مدرنیته است که به شیوه مدرن و با استفاده از المان‌هایی از نمایش‌های ایرانی اجرا می‌شود. تفکر و اندیشه در کار و فرم نمایشنامه از ویژگی‌هایی بود که برایم جذاب بود.»

کارگردان نمایش «هزار شلاق» خاطر نشان کرد: «گروه نمایشی ما در جشن اردیبهشت ماه به عنوان موفق‌ترین گروه در عرصه تولید تئاتر ملی و بین‌المللی انتخاب شد چراکه دو اثر نمایشی «کرم» و «هزار شلاق» را تولید کرد. از آنجا که امکان اجرای دو نمایش در جشنواره تئاتر فجر وجود نداشت تصمیم گرفتم نمایش «هزار شلاق» را روی صحنه ببرم که با استقبال بسیار خوبی هم روبه‌رو شد.»

وی درباره تغییرات ایجادشده در اجرای عمومی این اثر عنوان کرد: «این اثر در اجرای عمومی تغییرات چندانی نداشته است بلکه بیشتر سعی کرده‌ایم نواقص و ایرادهایی را که رد اجرای جشنواره‌ای وجود داشت را برطرف کنیم، در این میان تنها تغییر حائز اهمیت استفاده نکردن از موسیقی زنده بود که به دلیل مشکلات مالی در اجرای عمومی این امر محقق نشد و ما به ناچار نمایش را با موسیقی ضبط شده روی صحنه می‌‌بریم.»

کارگردان نمایش «هزار شلاق» همچنین درباره طراحی‌های صحنه و لباس بازیگران تشریح کرد: «برای صحنه نمایش سازه اسب بزرگی طراحی شده است که با ابعاد 3*7 کاملاً شبیه یک اسب است که با چرخش آن گذر زمان نشان داده می‌شود.»

وی با تاکید اینکه فرم اجرایی کار فرم جدیدی در نوع روایت داستان تاریخی است، افزود: «ایده طراحی‌های این اثر فرمالیستی بوده و ما سعی کرده‌ایم با تکنیک‌های روز از جمله مولتی مدیا آن را همراه کنیم. در صحنه این اثر پارچه‌های عمودی نصب شده است که هم محل ورود و خروج بازیگران روی صحنه و هم المانی از نمایش‌های ایرانی است. در این نمایش تصاویر به وسیله ویدئو پروجکشن روی پرده‌های نصب شده، نشان داده می‌شود. همچنین لباس و گریم بازیگران کاملاً امروزی است و به نوعی نوع نگاه در آن مواجهه مدرنیته در جهان امروز با سنت محسوب می‌شود.»

ملکی درباره تضادی که در این اثر میان حال و هوای قدیمی داستان و طراحی امروزی آن ایجاد کرده است بیان کرد: «این چیزی است که همواره در مواجهه با متن با آن درگیر بودیم و سعی کرده‌ایم ان را در اجرا نیز نشان دهیم ضمن اینکه می‌خواستیم از این روش روایت تاریخی را با جذابیت‌های بصری همراه کنیم. در حقیقت این پارادکس بخشی از جذابیت نمایش است.»

وی درباره اجرای این نمایش در تماشاخانه سنگلج گفت: «این سالن را تعمداً برای اجرای اثر انتخاب کردم چراکه این تماشاخانه از قدیمی‌ترین سالن‌های نمایشی ایران است واین ویژگی در کنار شکل مدرن و زیبایی که دارد حس خوبی را به مخاطبش منتقل می‌کند.»

ملکی درباره استقبال تماشاگران نیز اظهار کرد: «در طول چند شبی که اجرای این اثر آغاز شده است، استقبال خوبی را شاهد بودیم و به طور کل صندلی‌های پایین سالن در طول این چند اجرا از مخاطب پر بوده است و به نظر من این حضور در روزهای اولیه بسیار خوب است.»