روحیه شهید طهرانچی چگونه موتور محرک علم شد؟

محمدرضا دهقانی اشکذری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار آنا با تشریح ابعاد بیست و سومین کنگره آسمانی عروج، این رویداد را محوری برای معرفی شهدای گمنام به عنوان نماد کامل عقلانیت اسلامی و تربیت نسل جوان بالنده دانست. 

وی در پاسخ به نخستین پرسش درباره جایگاه راهبردی و فرهنگی کنگره عروج در دانشگاه آزاد اسلامی یزد ابتدا به رسالت کلان دانشگاه اشاره کرد و ادامه داد: ما رسالت دانشگاه را پرورش قوه عاقله کشور می‌دانیم و نسل جوان مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند جهت کشور را به سمت تعادل‌سازی حرکت دهد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد، نخستین پیام مهم کنگره شهدا را اینگونه برشمرد: کنگره شهدا، آن الگو‌هایی در عین جوانی نماد کامل عقل را معرفی می‌کند، آن شهیدی که در سن جوانی انتخاب می‌کند و سمت خدا حرکت می‌کند تا جانش را فدا کند، در نگاه مکتب اسلام و آن حدیث معروف امام صادق (ع) که می‌فرمایند، ما جنود عقل و جهل داریم، انسانی است که در اوج کمال عقل و عقلانیت که عقلانیت، یعنی همان چیزی که ما را به بهشت و بندگی خدا می‌رساند قرار دارد. 

دهقانی اشکذری، رسالت ذاتی دانشگاه را تربیت و پرورش جوانان بالنده و مؤمن و متعهد و متخصص دانست و اظهار کرد: من در این دانشگاه بعد از سال‌ها خدمت، ابزار مؤثرتر و قوی‌تری در حوزه تربیت این نسل از کنگره آسمانی عروج نمی‌شناسم و جایگاه این کنگره این است که در جامعه اسلامی، اگر فضای حاکم بر جامعه، فضای ضد ارزش شد، در چنین فضایی امام حسین (ع) شهید خواهد شد؛ بنابراین حفظ و زنده نگه داشتن یاد شهدا کمتر از شهادت نیست.

چرا سادگی در مراسم شهدا از هزینه‌های چشم‌نواز مؤثرتر است؟

وی تشریح کرد: اگر مراسم‌‌هایی چون کنگره برگزار و فضای شهادت و ارزش‌های اسلامی را معرفی و احیا نکنیم، کم‌کم قشر خاکستری هم به سمت فضا‌های غیرارزشی جذب می‌شوند، بنابراین اهمیت موضوع، تثبیت و توسعه و ترویج فضای ارزشی در سطح جامعه بوده که محصول این کنگره‌های آسمانی می‌باشد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در پاسخ به پرسشی درباره چگونگی تعریف و تقویت یادمان شهدا در فضای دانشگاه با تاکید بر دانشجویی بودن فضای کنگره و یادواره، تشریح کرد: در اجرا، طراحی و دعوت، مشارکت و تعامل اصلی را دانشجویان میدان دار هستند، دعوت از دانشجویان در کلاس‌ها می‌تواند مؤثر باشد، به این شکل که ترکیبی از چند تا از خواهران و برادران بعد از کلاس‌ها حضور پیدا کنند، یک توضیح کوتاه درباره شهدا و تاریخچه بدهند و از همان جا هم دعوت کنند. این کار بسیار مؤثر است و موجب می‌شود حس نشود که یک دعوت رسمی، برنامه رسمی و سازمانی است و برنامه باید کاملاً داوطلبانه باشد، چراکه زبان دانشجو توسط دانشجو بهتر شنیده و فهمیده می‌شود.

دهقانی اشکذری، سادگی را اصل دیگر در برگزاری مراسم برشمرد و خاطرنشان کرد: وقتی زندگی شهدا را نگاه می‌کنیم و حتی فرهنگ دفاع مقدس را، چیزی که خیلی بارز است، حفظ بیت‌المال، سادگی و اخلاص است. به تجربه ثابت شد، در سال‌هایی که شاید در ظاهر هزینه‌های بیشتری کردیم، کار‌های خیلی چشم‌نواز کردیم، اما به‌دلیل اینکه در ذهن دانشجو این می‌آمد که ما مثلاً داریم هزینه‌های اضافی می‌کنیم، اثر معکوس داشته است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد با توجه به شرایط اقتصادی کشور توصیه کرد: در شرایط فعلی کشور که اقتصاد مشکل دارد، هر مقدار ساده‌تر برگزار شود، اثر بیشتری خواهد داشت، چراکه در جامعه ما این حس هست که به هر حال شهدا خودشان نماد صرفه‌جویی هستند که تجربه به ما نشان داده است.

وی، چهره سخنرانان را عامل مؤثر در کنگره دانست و اضافه کرد: چهره‌هایی که در مراسم و سخنرانی می‌آیند، روحیه شهادت‌طلبی و اخلاص و ایثار را مخاطب در کلامشان متوجه شود، امیدوارم امسال هم مثل سال‌های قبل باشد.

دهقانی اشکذری درباره وجود سنجه‌ای مشخص برای تأثیر معنوی این رویداد‌ها گفت: در حوزه اثرگذاری برنامه‌های فرهنگی، کار فرهنگی اثر‌های بلندمدت و غیرمستقیم دارد، ممکن است دانشجویی فقط در لحظاتی از آنجا رد شود، چای بخورد یا خیمه شهدا را ببیند و اصلاً فرصت شرکت در مراسم را هم نداشته باشد، اما در زمان دیگری که او نیاز دارد و با مشکل مواجه شده، مطمئن باشید که آن تصویر یا حس به یادش می‌آید و از آن استفاده خواهد کرد.

وی تأکید کرد: کار فرهنگی، کار بلندمدت است، یعنی همه پیامبران الهی و ائمه معصومین علیهم‌السلام هم کار را با این نگاه انجام می‌دادند، این باور را باید داشته باشیم که کار وقتی برای خدا بود و خالص شد و تحویل خدا شد، خود خداوند مأمور اثرگذاری، ترویج و نفوذ آن است. در این مجالس خود شهدا حضور دارند. حضور واقعی نه خیالی است و در برنامه‌ها مشکلات را حل می‌کنند و کمک کار و دعوت کننده هستند.

کار فرهنگی، کار بلندمدت است، یعنی همه پیامبران الهی و ائمه معصومین علیهم‌السلام هم کار را با این نگاه انجام می‌دادند، این باور را باید داشته باشیم که کار وقتی برای خدا بود و خالص شد و تحویل خدا شد، خود خداوند مأمور اثرگذاری، ترویج و نفوذ آن است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد، کار برای شهدا را سخت ندانست و گفت: دانشگاه آزاد اسلامی یزد، دارای شهید زمان جنگ، شهدای گمنام (اولین دانشگاه کشور بود که تدفین شدند) و شهدای مدافع حرم است، دانشگاه به برکت وجود شهدا و این مراسم‌ها، از بحران‌ها و چالش‌های بزرگ انقلاب و نظام، آسیب‌کمتری دید، هم زودتر مسائلش را جمع کرد و حضور دانشجویان را بهتر و بیشتر داشت و به‌دلیل حضور جوانان انقلابی و هیئت و مجموعه‌های علمی فرهنگی، فضایی وجود دارد که تأثیرگذار است و ما را به اهداف شهدا نزدیک می‌کند.

دهقانی اشکذری عنوان کرد: در حوزه کوتاه‌مدت، پروژه‌های کوچکی وجود دارد که در شورای فرهنگی دانشگاه با تأکید بر اجرا و مشارکت و تعامل دانشجو در طراحی، تدوین و اجرای برنامه‌ها، به آن اهداف نزدیک می‌شویم.

وی، خطاب به دانشجویان گفت: شهدا گنجینه‌ای هستند که جایگزین ندارند و شهدا معصوم نیستند، اما راه پاکی و عصمت و حتی موفقیت زندگی دنیوی را هم به انسان یاد می‌دهند و اگر دنبال رشد فردی، رشد دنیوی، رشد اخروی و توسعه هستید، به شهدا نزدیک شوید و شهدا را بشناسید و سعی کنید که مانند شهدا مسیر درست را شناسایی کنید که مطمئن باشید که خوشبختی و سعادت دنیا و آخرت از آن شماست، اینکه هرکس خودش را با شهدا پیوند زد، به خدا پیوند زده و هرکس خودش را به خدا پیوند بزند، ماندگار خواهد شد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد درباره اولویت نمایشگاه‌های جانبی با موضوعات متنوع گفت: حوزه نمایشگاه‌های جانبی از تجربه‌های ارزشمند در بین دانشجویان هست و واقعیت این است که تأثیر اصلی که قبل و بعد کنگره انجام می‌شود، نوعاً تولید محتوا‌های هنرمندانه و جذاب و خلاقانه در بستر رسانه است و گستره اثرگذاری قبل از کنگره، یا بعد از کنگره که محتوایی تولید می‌شود، چیزی کمتر از خود مراسم نیست، از دل این سخنرانی‌ها، مداحی‌ها، لحظه‌ها، صحنه‌ها، اشک‌ها و بازدیدها، تصاویری را می‌توان ضبط کرد که آن تصاویر تا یک سال خوراک رسانه‌ای است که نحوه ارائه این محتوا باید تدریجی، تزریقی، غیرمستقیم، کوتاه و اثرگذار باشد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد با اشاره به بخش فیزیکی نمایشگاه اظهار کرد: در فضای نمایشگاه، آن لحظه که فرد وارد حسینیه می‌شود به هر حال تأثیر دارد و این غرفه‌ها و موضوعات مختلف که همیشه به جهت کمبود امکانات و زمان محدود بخش‌های ضعیف و قوی وجود دارد. بعضی غرفه‌ها به‌دلیل زمان اندک و امکانات کم، تأثیر عکس داشته که راه‌حل در کیفیت است باید کیفی کار کرد نه کمّی، یک غرفه با محتوای غنی، با تصاویر زیبا، با هزینه مناسب بهتر از تعداد زیاد غرفه بی کیفیت است.

مسئولیت دانشگاه در تبدیل ارزش‌های ایثار به موتور پیشرفت علمی

دهقانی اشکذری در پاسخ به پرسش مسئولیت دانشگاه در تبدیل ارزش‌های ایثار به موتور پیشرفت علمی، با اشاره به دو خصیصه علم و جهت‌گیری گفت: در حوزه پیشرفت‌های علمی، وظیفه دانشگاه تربیت عالم، تولید علم و جهت‌دهی به علم است و علم توسط قوه عاقله جوان‌های ما و ذهن فعال و پویایی که دارند، تولید می‌شود، چیزی که از این یادواره‌ها، از این کنگره‌ها، از این فضا‌ها نیاز است، جهت‌دهی به این تلاش‌هاست.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد در تشریح جهت‌دهی اظهار کرد: وقتی یک دانشجویی که ثبت اختراعی کار می‌کند، در حوزه عمران کار می‌کند، در حوزه‌های علمی کار می‌کند، بداند که زمانی دانشجویان هم‌نسل خودش پیشگام بوده‌اند و در این حوزه کار کرده‌اند، طبیعتاً در حوزه علمی هم این صفات را یاد می‌گیرد، یعنی خستگی‌ناپذیر بودن، حفظ بیت‌المال، تلاش شبانه‌روزی و وقت گذاری. این روحیه، روحیه شهدایی است که در کنار آن تلاش و جهت علمی، خروجی‌های بزرگی ایجاد می‌کند.

دهقانی اشکذری به مصادیق عینی اشاره و تبیین کرد: امروز در حوزه دفاعی، تلاش‌های موشکی شهدای بزرگی مانند شهید حاجی‌زاده اثر خود را نشان داده و دیگر شهید طهرانچی؛ یک الگوی عملی که از نزدیک دیده شد با چه دغدغه‌ای در حوزه علم و دین و ترکیب علم و دین فعالیت می‌کرد و امروز دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه‌های علمی و جهادی، یک الگوی نمونه در کشور معرفی کرده که در حال پیشرفت است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد درباره چگونگی تربیت دانشجوی تراز انقلاب در گام دوم گفت: ابتدا باید، هدف کلان را ترسیم کرد و درباره سند راهبردی حرکت نسل جوان ما به سمت تمدن اسلامی است. در این بیانیه تأکید بر محوریت جوانان است و حدود ۳۰ بار در این بیانیه واژه جوان به کار رفته که نشان می‌دهد، رسالت جنگ را با آن تلاش جوانان ماندگار کرد و انقلاب را از آن فضا به سمت تمدن اسلامی حرکت داد و امروز هم نسل دیگری باید آن جهات را ادامه و به سمت تمدن حرکت کند که خودسازی و جامعه‌پردازی از ارکان آن است.

وی به اشتباه رایج در تربیت اشاره کرد و متذکر شد: در بحث تربیت، ارائه لیستی از شاخص‌ها که صرفاً دانشجوی تراز انقلاب را تقویت می‌کنند، کافی نیست، رویکردی که در اسلام در حوزه تربیت وجود دارد اینکه خداوند عالم، همان چیزی که به پیامبران الهی هم امر کرده، این هست که شما آدم‌ها را تربیت نکنید؛ زمینه تربیت شدن را فراهم کنید. هیچ‌وقت آدم‌ها را به دستور یا با اجبار نباید تربیت کرد و خداوند به پیامبر می‌گوید: تربیت کار من است. تو فقط وظیفه‌ات این است که «یزکیهم» و «یعلمهم»؛ پاک شدن را به آنان یاد بدهی و پاکشان کنی.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد با تفکیک قابل شدن بین تعلیم و تربیت گفت: اگر در حوزه مراسم شهدا و برنامه‌های مذهبی تزکیه، اخلاص، به خاطر خدا کار کردن را به دانشجویان یاد دهیم و آن مهارت‌هایی که آموخته‌اند را تقویت کنیم، مطمئن باشید که آن جوان تربیت خواهد شد؛ بنابراین ما تربیت نکردیم بلکه زمینه را فراهم‌کردیم.

دهقانی اشکذری با مثالی تاریخی از حوزه‌های علمیه استدلال کرد: کاری که علما قبل از انقلاب اسلامی علما کردند، شاگردپروری طلبه‌ها بود، نه تحمیل و بعد این شاگردان به سمت طلبه‌ها آمدند و فقط انتقال درست مبانی اسلام کافی است که برگردیم و از چشمه غنی اسلام برداریم، همان را به جوانان بدهیم و این گرد و خاکی که بر دل‌ها نشسته را پاک کنیم. مطمئن باشید با فطرت و عقل و پاک بودن درون بچه‌هایمان، به آن هدف خواهیم رسید.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد درباره برنامه دانشگاه برای توسعه فضا‌های معنوی، به اسناد بالادستی اشاره کرد و‌ گفت: برنامه دانشگاه در سند تحول و تعالی دانشگاه پیش‌بینی شده و بسته‌های کاری، کنش‌ها و راهبرد‌های پیش‌بینی شده که طبیعتاً باید اجرا شود. مهم برنامه بلندمدتی است که تدوین شده و ذیل سند، هرسال برنامه‌های سازمان به دانشگاه ابلاغ می‌شود. هنر دانشگاه این است که این برنامه‌ها را در حوزه اجرا به جوانان بسپارد و خود از تصدی‌گری دوری کند، طبیعتاً به اهداف نزدیک شدن اتفاق خواهد افتاد.

وی با تأکید بر ارزش بی‌بدیل شهدا گفت: شهدا گنجینه‌ای هستند که جایگزین ندارند و شهدا معصوم نیستند، اما راه پاکی و عصمت و حتی موفقیت زندگی دنیوی را هم به انسان یاد می‌دهند و اگر به دنبال رشد فردی، رشد دنیوی، رشد اخروی و توسعه خودتون هستید، به شهدا نزدیک شوید. شهدا را بشناسید و سعی کنید که مانند شهدا مسیر درست را شناسایی کنید که مطمئن باشید که خوشبختی و سعادت دنیا و آخرت مال شماست. اینکه هرکس خودش را با شهدا پیوند زد، به خدا پیوند زده و هرکس خودش را به خدا پیوند بزند، ماندگار خواهد شد.