یک پایگاه تحلیلی روسی: مسکو از ایرانگرایی نمادین دست بردارد
بهگزارش خبرنگار گروه بینالملل خبرگزاری آنا، پایگاه خبری و تحلیلی «ایران-رو» در گزارشی نوشت: موضوع روابط با مسکو که برای تهران اهمیت راهبردی دارد، از جمله موضوعاتی است که در کانون توجه مناظرههای سیاسی میان نخبگان قرار دارد. مناظرههایی که در آن درباره هر بند از فهرست موضوعات پیش روی ایران همچون اقتصاد، امور اجتماعی، فرهنگ و سیاست خارجی رایزنی میشود.
«ایران-رو» مینویسد: «علی شمخانی» دبیر شورایعالی امنیت ملی ایران که یکی از شخصیتهای کلیدی در هرم سیاسی جمهوری اسلامی بهشمار میرود، ۲۵ می گذشته در سخنانی در دانشگاه تهران گفت که روابط با روسیه به لحاظ توسعه از توان بالقوهای برخوردار است. با وجود این، وی تصریح کرد که تردیدهای معینی درباره سیاست آینده مسکو نسبت به غرب بهطور عام و آمریکا به طور خاص وجود دارد.
باید گفت که این موضوع بسیار به موقع مطرح شده است. بیتردید، در جامعه ایرانی تقاضای شراکت راهبردی با روسیه وجود دارد که بیاعتبار شدن این تفکر بهوسیله برخی مسئولان ایرانی و سیاستمداران بلندپایه روس، مانع از این تحقق آن نمیشود. آشکار است که در میان نخبگان ایرانی که بهویژه با اصلاحطلبان ارتباط دارند، افرادی پیدا میشوند که از حکومت درخواست کنند وقت خود را برای برقراری روابط با مسکو تلف نکنند و این همکاری را به یکی دو طرح مفید برای اقتصاد ایران محدود کنند و در عین حال به همکاری با غرب توجه داشته باشند.
بهنوشته این پایگاه تحلیلی روس، صدای مخالفان گسترش همکاریهای ایران و روسیه در تهران بلندتر شده است و در این میان کارمندان دولت دو کشور برای آن استدلالهای فراوانی ارائه میکنند. «توازن منافع» برای نخبگان ایرانی اصل مهمی است که هر دولت دارای حس مسئولیت ملی در تهران در برخورد با مهمترین امور، همیشه حفظ این توازن را در نظر خواهد داشت. در هر صورت گرایش آشکار جمهوری اسلامی به غرب در آینده نزدیک قابل پیشبینی نیست و لذا هر فرصتی وجود دارد که این توازن منافع به صورت سودمند برای هر دو طرف برقرار شود.
ادعاهای واقعی و غیرواقعی اصلاحطلبان ایران از مسکو
بهنوشته «ایران-رو»، سیاست مسکو نسبت به ایران در مدت زیادی نتیجه و واکنش روابط روسیه با آمریکا و اتحادیه اروپا بوده است. این امر تا حدی طبیعی و مختص هر کشور جهان معاصر است ولی مسکو به دفعات و به ویژه در خاورمیانه از این حدود پا را فراتر گذاشته است.
«گیورا آیلند» ژنرال بازنشسته اسرائیلی با بیان علل اختلافنظر میان مسکو و واشنگتن، گفت: روسها به دفعات آمادگی خود را برای حمایت از آمریکاییها در فشار علیه ایران نشان دادهاند ولی آنها بیشتر در زمینه های دیگر بهای گزافی را طلب میکنند که آمریکاییها حاضر به پرداخت آن نبودند.
سوء ظن، تنها نیمی از مشکل را تشکیل میدهد. برخی سیاستمداران و مسئولان دولتی تنها با استفاده از این عامل نمیتوانستند روحیات ضدروسی را افزایش و به رایزنی درباره روابط با مسکو تا مدت زیادی ادامه دهند. مفسر روزنامهای که به دولت ایران نزدیک است، مینویسد: وزارت امورخارجه ایران به ریاست «محمد جواد ظریف» قادر است موضوعات گوناگون را از زوایای مختلف بررسی کند. در عمل، دیپلماسی ایرانی تلاش میکند باز بودن خود را برای جهانیان اثبات کند و آرزو دارد روابط خود را با همه کنشگران بینالمللی توسعه دهد.
پس از آن بود که موضوعات دیگری درباره اینکه مسکو بیش از تهران به همکاریهای دوجانبه احتیاج دارد، مطرح شد. تحلیلگران ایرانی معتقدند که ایران بهعنوان طرف ثالث علاوه بر داشتن پیوندهای محکم با روسیه، در مرحله بهبود روابط خود با کشورهای دیگر غرب قرار دارد و بهعنوان بازیگر دیپلماتیک نیرومندی میتواند به حل و فصل اختلافات سوریه و عراق تا اوکراین کمک کند. واقعیت این است که این بار ایران است که میتواند در فرایندهای سیاسی منطقه و خارج از آن نقش بسیار مهم و چه بسا تعیین کنندهای ایفا کند.
عقل سلیم، حس مسئولیت و مقداری بیاصولی
«ایران-رو» با بیان اینکه گزارشهای رسمی درباره توسعه همکاریهای ایران و روسیه مملو از خوشبینی است، نوشت: مقامهای دو کشور گزارشهای پیروزمندانهای درباره اینکه امروزه روابط میان روسیه و ایران در سطح بیسابقهای قرار دارد، منتشر میکنند. نتیجه سال گذشته که شاهد گسترش قابل توجه تماسهای دوجانبه در همه محورها شد، مصداق این ادعاست. تبادل دیدارهای فراوان سطوح مختلف بین مجالس، شوراهای امنیت و نهادهای سیاست خارجی دو کشور به عمل آمده است و انتظار داریم که این گرایش در سال جاری نیز ادامه یابد.
اگر کارآیی، با تعداد دیدارها و بیانیههای مشترک ارزیابی شود، اوضاع درخشان است ولی بیشتر آنها به بادی که در سرشاخههای درختان میوزد و جنگل را تکان نمیدهد، شباهت دارند، یعنی برای انسان عادی چیزی به بار نمیآورد و باعث نومیدی وی میشود. ساخت واحد جدید نیروگاه اتمی بوشهر و چشمانداز همکاری نظامی فنی پیشرفت جدیدی است ولی بر کل جامعه اثر نمیگذارد. انتشار گزارش درباره اینکه مواد خوراکی ایرانی تا حد معینی جای محصولات غربی را خواهند گرفت و اینکه شرایط صدور روادید برای ارتباطات بازرگانی تسهیل میشود، نظام سالم بانکی برای ارائه خدمات به شرکتهای کوچک و متوسط راهاندازی میشود و بسیاری از نکات دیگر به صورت خطهای روی کاغذ و بدون محتوای واقعی باقی مانده است.
علت اجرایی نشدن این برنامهها آن است که دستگاه اداری در اختیار سیاستمداران قرار ندارد. بازار دو کشور، سرزمین ناشناختهای است که کسی بدون حمایت دولتی به آباد کردن آن نخواهد پرداخت، ولی از حمایت دولتی خبری نیست. مسئولان تهران و مسکو ملاحظات مشابهی مطرح میکنند و میگویند همینکه تحریمهای غربی رفع شد، همه زحمات ما غیرضروری خواهد شد. بنابراین معتقدند حال که اینطور است، چرا باید به تکاپو بیفتیم، بهتر است که صبر کنیم تا وقت خوش و بیدغدغه گذشته برگردد.
پایگاه خبری و تحلیلی روس در پایان گزارش خود مینویسد: تردید درباره مسکو که «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران مطرح کرد، به هیچ عنوان به معنی اتخاذ تصمیم برای قطع ارتباطها نیست. بر عکس، این دعوت به جستوجوی مناسبترین اشکال تعامل، به رفتار با حس مسئولیت و دست کشیدن از صحبتهای بیاساس درباره شراکت روسیه و ایران است. اگر مسکو بخواهد به سیاست کورکورانه غربی خود پایان دهد و در قبال امنیت مناطق هممرز با روسیه مسئولیت تقبل کند و این کار را به دیگران واگذار نکند، باید در راهکارهای خود نسبت به ایران بازنگری کند و با شک و تردید رجزخوانیهای مسئولان دولتی را بشنود.
انتهای پیام/