فایننشال تایمز: بریتانیا، آمریکا را به مداخله در کودتای 28 مرداد ترغیب کرد

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا از پایگاه خبری العالم، روزنامه فایننشال تایمز چاپ انگلیس گزارش کرد: «اسناد جدیدی که وزارت امور خارجه آمریکا از طبقه‌بندی خارج کرده است نشان می‌دهد دولت بریتانیا به کرّات از آمریکا خواسته بود به کودتا برای سرنگونی دولت محمد مصدق، نخست‌وزیر وقت ایران بپیوندد.»

این اسناد که آرشیو امنیت ملی دانشگاه جرج واشنگتن آن‌ها را منتشر کرده است نشان می‌دهد لندن در قیاس با واشنگتن، نقش پررنگ‌تری در سرنگونی دولت مصدق ایفا کرده است.

این طرح که از آن با عنوان «آژاکس» یاد می‌شود (نامی که از عنوان طرح سازمان سیا برای سرنگونی دولت مصدق گرفته شده است) نشان می‌دهد لندن به کرّات از واشنگتن خواست برای سرنگونی مصدق در قالب یک کودتا همکاری کند، اما آمریکا در ابتدا به امید امضای یک قرارداد نفتی با ایران، با درخواست بریتانیا مخالفت کرد.

بریتانیا در ابتدا در قالب یک درخواست کتبی که در تاریخ 8 اکتبر 1952 (17 مهر 1331) مطرح شد، تقاضای حذف مصدق را مطرح کرد. در این اثنا سه جلسه نیز با مقام‌های آمریکایی برگزار شد که نتیجه‌ای به همراه نداشت.

اما آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در نهایت در طرح سرنگونی محمد مصدق مشارکت کرد.

طبق این گزارش، اسناد مذکور را موسسه غیرانتفاعی «آرشیو امنیت ملی امریکا» روز گذشته (سه‌شنبه) منتشر کرد. دو پژوهشگر این موسسه اسناد جدید را نخستین تایید رسمی منتشر شده از هدف اعلام‌شده بریتانیا در اواخر سال 1952 (1332) برای متقاعد کردن واشنگتن به عزل مصدق از قدرت توصیف کرده‌اند.

این دو یادداشت تا قبل از این «فوق محرمانه» بوده‌اند و در بخش عنوان آن‌ها عبارت «پیشنهاد بریتانیا برای سازمان‌دهی کودتا در ایران» درج شده است.

روزنامه فایننشال‌تایمز نوشت: «انتشار این اسناد، اطلاعات تازه‌ای درباره ارزیابی لندن از فضای سیاسی ایران در آن زمان و احساس خطر این کشور از تهدید منافعش در تهران در اختیار قرار می‌دهد.»

یادداشت‌های وزارت امور خارجه آمریکا نشان می‌دهند مقام‌های بریتانیا و آمریکا از مهر 1331 دست‌کم سه بار برای رایزنی درباره سرنگون کردن دولت مصدق دیدار کرده‌اند. کریستوفر استیل، دومین مقام عالی‌رتبه سفارت بریتانیا در واشنگتن این ایده را با مقام‌های آمریکایی در میان گذاشته است.دولت بریتانیا در سال‌های گذشته بارها مقام‌های آمریکایی را برای جلوگیری از اعلان علنی نقش لندن در کودتای 28 مرداد سال 1332 تحت فشار قرار داده‌اند.
به همین دلیل، سندهای تازه انتشار یافته جزو مواردی بوده‌اند که از مجموعه مفصل اسنادی که چند وقت پیش وزارت امور خارجه آمریکا برای اولین بار درباره طراحی کودتای 28 مرداد سال 1332 منتشر کرد حذف شده‌اند.

اولین یادداشت با عنوان «پیشنهاد سازمان‌دهی کودتا در ایران» مربوط به تاریخ 26 نوامبر 1952 (6 آذر 1331) است. در این یادداشت هنری بایرود، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا به مافوقش، فریمن متیوز که معاون قائم وقت مقام وزیر امور خارجه است اطلاع داده که مشاور سفیر بریتانیا، کریستوفر استیل خواستار نشستی با موضوع بررسی یک کودتای احتمالی شده است.

«بایرود» در این یادداشت به «متیوز» خاطرنشان کرده که سفارت انگلیس قبلاً و برای اولین بار این پیشنهاد را در قالب سندی به تاریخ 8 اکتبر 1952 (17 مهرماه 1331) مکتوب کرده است.

سند دوم که در بخش عنوان آن عبارت «پیشنهاد بریتانیا برای سازمان‌دهی کودتا در ایران» درج شده است، یادداشتی مربوط به 3 دسامبر 1952 (13 آذر 1331) است. این سند، صورت‌جلسه مربوط به دیدار دیدار مقام وزارت امور خارجه آمریکا با کریستوفر استیل است.