لیزینگ مسکن گره گشاست؟ موافقان و مخالفان چه می‌گویند

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، بررسی طرح لیزینگ مسکن در دولت گذشته از سوی بانک مرکزی متوقف شد و علت این امر نیز جلوگیری از افزایش نرخ تورم عنوان شده بود. با این حال لیزینگ‌های مسکن با پیگیری وزارت راه و شهرسازی و موافقت ضمنی بانک مرکزی برای بار دیگر به بازار مسکن بازگشته است و تنها باید منتظر ابلاغ آیین‌نامه‌های تعیین نرخ سود از سوی بانک مرکزی بود.

این موضوع را معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی تایید کرده است. به گفته حامد مظاهریان، «لیزینگ» تسهیلات گران قیمت و عموما برای افرادی با درآمد متوسط رو به بالاست که نرخ سود آن نیز به علت کاهش دو درصدی نرخ سود بانک‌ها کمی دچار وقفه شده‌ است.

لیزینگ، تسهیلات ارزان‌قیمت نیست

رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران در گفت‌وگو با خبرنگار آنا با تاکید بر اینکه لیزینگ در خانه‌دار شدن مردم و خرید مسکن بی‌تاثیر نیست، گفت: اگر چه لیزینگ‌ مسکن به نیاز تعدادی از افراد متقاضی خرید مسکن پاسخ می‌دهد، تامین منابع مالی آن از سوی بانک عمده‌ترین مشکل طرح است.

حسن محتشم با تاکید بر اینکه لیزینگ تسهیلات ارزان قیمت در اختیار مردم قرار نمی‌دهد، افزود: تسهیلات دریافتی از لیزینگ در ایران در واقع دریافت منابع مالی به صورت واسطه‌ای و با بهره بالا است، چرا که لیزینگ این منابع را از بانک دریافت و پس از افزودن هزینه‌های جاری و حاشیه سود خود به بهره بانکی آن را در اختیار متقاضی قرار می‌دهد.

وی تصریح کرد: بر این اساس لیزینگ چرخش پول در شرایط واسطه‌گری برای گران‌تر فروختن یا ارائه بهره بیشتر است و به همین دلیل هم تا کنون در ایران موفق نبوده‌است.

محتشم اظهار کرد: عده‌ای به اجبار و برای رهایی از سوخت شدن پولشان بابت دادن اجاره و کاهش قدرت خریدشان در بازار مسکن، تن به لیزینگ می‌دهند تا با جایگزینی اجاره بهای مسکن با اقساط لیزینگ در نهایت صاحب خانه شوند.

وی با تاکید بر اینکه بهتر است دولت مجوز اعطای این تسهیلات در ازای دریافت کارمزد را به بانک‌ها بدهد، ادامه داد: تا کنون بانک‌ها یا لیزینگ مسکن نداشتند یا در صورت داشتن لیزینگ‌ نیز چندان فعال نبودند.

رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران تاکید کرد: هر چند برخی بانک‌ها مانند بانک پاسارگاد در زمینه سایر خدمات بخش مسکن از جمله تامین کمک هزینه خرید مصالح ساختمانی فعالیت داشته‌اند، اما جز این موارد معدود عمدتا لیزینگ‌های مسکن را پیگیری نکرده‌اند.

محتشم عنوان کرد: طرح لیزینگ مسکن به بانک‌ها اجازه ارائه تسهیلات بانکی با بهره بالاتر را می‌دهد و با اجرا شدن این طرح نه تنها هیچ اتفاق تازه‌ای در بازار مسکن به وقوع نمی‌پیوندد، بلکه تسهیلات 7 تا 8 درصد گران‌تر از منابع بانکی در اختیار مردم قرار می‌گیرد.

نگرانی از تکرار اتفاقات لیزینگ خودرو

یک کارشناس بازار مسکن در گفت‌وگو با خبرنگار آنا با بیان اینکه لیزینگ مسکن بسیار به لیزینگ خودرو شباهت دارد، گفت: با بررسی تجربه لیزینگ خودرو از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون در می‌یابیم که نه تنها این لیزینگ‌ها موفق عمل نکرده‌اند، بلکه بسیاری از استفاده‌کنندگان از خدمات آنها یا مال‌باخته‌اند یا از اقدام خود به شدت پشیمان هستند.

محمدعلی کلامی افزود: در سایر کشورها لیزینگ‌های مسکن تسهیلاتی معادل 80 تا 90 درصد قیمت یک خانه را در اختیار متقاضی قرار می‌دهند، در حالی که با در نظر گرفتن قیمت 250 تا 300 میلیون تومان به طور متوسط برای یک خانه 75 متری در تهران، ‌لیزینگ‌ها برای پرداخت 60 تا 70 درصدی باید معادل 200 میلیون تومان برای هر فرد اختصاص دهند.

وی تصریح کرد: اگر سود لیزینگ را با شرایط فعلی اقتصاد کشور در نظر بگیریم، هر فرد باید در ازای خرید مسکن از لیزینگ به طور متوسط ماهیانه حدود 5 تا 6 میلیون تومان اقساط بپردازد که این امر یقینا برای اقشار ضعیف و یا متوسط جامعه امکان‌پذیر نخواهد بود.

او درباره میزان سرمایه اولیه برای راه‌اندازی لیزینگ مسکن در کشور اظهار کرد: سرمایه‌گذار در بخش لیزینگ مسکن باید برای هر خانه دست کم 200 میلیون تومان و آن هم با بازپرداخت 12 تا 20 ساله در نظر بگیرد که با توجه به شرایط اقتصادی کشور کسی حاضر نیست چنین سرمایه ای را راکد نگه دارد.

این کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه حداکثر زمان بازپرداخت اقساط لیزینگ خودرو 60 ماه است، عنوان کرد: نرخ سود لیزینگ‌های خودرو در تبلیغات شرکت‌ها 20 تا 25 درصد به مردم عنوان می‌شود، اما در عمل سودهای 35 تا 40 درصدی از آنها دریافت می‌شود که با توجه به بیشتر بودن مدت زمان بازپرداخت در لیزینگ‌های مسکن، نرخ سود تعیین شده برای آنها کم‌تر از 30 درصد نخواهد بود.

لیزینگ مسکن باید عارضه‌یابی شود

رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران نیز در گفت‌وگو با خبرنگار آنا درباره به جریان افتادن طرح لیزینگ مسکن گفت: با توجه به اینکه لیزینگ مسکن در دنیا تجربه شده است، در صورت دیده شدن راهکارها می‌تواند نقش موثری برای پاسخ به نیاز بازار مسکن باشد.

سعید غفرانی افزود: تاکنون بانک‌ها و تشکیلات وابسته به آنها برای فعالیت در زمینه لیزینگ مسکن با محدودیت‌های قانونی مواجه بودند که این مشکل از سوی بانک مرکزی حل شده‌است.

وی تصریح کرد: اگر راهکارهای هر موضوعی مطالعه و آسیب‌شناسی شود، یقینا می‌تواند در راستای تحقق اهداف پیش‌بینی شده موثر باشد و به همین علت نیز لیزینگ‌های مسکن باید عارضه‌یابی شوند.

غفرانی ادامه داد: البته باید بهره‌های لیزینگ کاملا ارزیابی و سود معقول و منطقی برای تسهیلات آنها در نظر گرفته شود.

مردم به لیزینگ اعتماد ندارند

عضو هیات مدیره اتحادیه مشاوران املاک تهران نیز با تاکید بر اینکه باید تسهیلاتی در راستای خانه‌دار شدن مردم و نه پولدارتر شدن لیزینگ‌ها اندیشیده یابد، به خبرنگار آنا گفت: لیزینگ مسکن در کشور طرحی موفق نخواهد بود، مگر اینکه یک ارگان دولتی با برنامه صحیح و مدون و برای جلوگیری از بروز هر نوع سوء استفاده و کلاهبرداری پشتوانه طرح باشد.

مصطفی قلی‌خسروی با بیان اینکه لیزینگ اتومبیل تجربه خوبی برای مردم نبود، افزود: بسیاری از متقاضیان خرید خودرو اقدام به دریافت تسهیلات از لیزینگ کردند، اما در بسیاری از موارد پس از پرداخت پیش‌قسط و یا چند دوره باز پرداخت با کلاهبرداری لیزینگ‌ها صاحب اتومبیل نشدند.

وی تصریح کرد: اگرچه نگاه واگذاری امور سازندگی و اقدامات خرد به بخش خصوصی و مردم صحیح است، داستان لیزینگ در ایران کمی متفاوت‌تر از سایر کشورهاست چرا که مردم در کشور به علت مال‌باخته شدن اعتمادی با لیزینگ‌ها ندارند.

خسروی با بیان اینکه نباید طرح لیزینگ مسکن نیز مانند طرح‌هایی نظیر بورس مسکن پس از هدف‌گذاری بر روی برگه به فراموشی سپرده شود، خاطرنشان کرد: بنابر بر اظهارات دولت با ساخت سالیانه یک میلیون و 50 هزار واحد مسکونی در 12 سال آینده عرضه و تقاضا در بازار مسکن به توازن می‌رسد که این میزان قرار است در طرح جامع مسکن به 8 سال برسد، بنابراین در صورت تحقق این هدف با صنعتی‌سازی یقینا دیگر نیازی به لیزینگ مسکن وجود ندارد.

گزارش از سهیلا گلی‌زاده