مناظرات علمی امام رضا(ع) می‌تواند جلسات درس دانشگاهیان باشد/ چرا امام رضا(ع) عالم آل محمد لقب گرفت؟

حجت الاسلام عارف پیردهقان مدرس حوزه و کارشناس دینی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا در بحث مناظرات علمی اهل بیت (ع) به مناسبت میلاد امام رضا (ع) عنوان کرد: یکی از معجزات تمامی اهل بیت (ع) در طول دوران زندگی‌شان مباحثات علمی آنها در زمان خود بوده است، از امام صادق (ع) تا امام باقر (ع)، امام سجاد (ع) و امام رضا (ع) به حدی که مردمان شهر‌های دیگر برای دیدن و شنیدن مباحثات آنها به شهرشان سفر می‌کردند.

وی افزود: البته خیلی از افراد هم سفر می‌کردند تا ائمه را ببینند و به آنها طعنه بزنند، منتها زمانی که قدرت علمی ائمه (ع) را می‌دیدند، عموما به اسلام می‌گرویدند و هدایت می‌شدند.

حجت الاسلام پیردهقان با اشاره به یکی از مهمترین صفات امام رضا (ع) یعنی «عالم آل محمد» اظهار داشت: مناظرات امام در مجالس مأمون که با اهداف مغرضانه از سوی مأمون ترتیب داده می‌شد و ایشان را در برابر دانشمندان زمان قرار می‌دادند تا به تعبیر خودشان ضعف امام را نشان دهند، در حالیکه زمانی مردم قدرت علمی امام را می‌دیدند، شگفت زده می‌شدند.

وی گفت: یک مسئله دیگر این است که یک عده در زمان امام کاظم (ع) و امام صادق (ع) توقف کردند و شیعه هفت امامی شدند، اما وجود امام رضا(ع) و مناظراتشان خود یک دلیل برای ادامه نسل ائمه (ع) بود تا مردم توجه به قدرت علمی و تسلط امام کنند و با معجزات امام آشنا شوند و دست از شش و هفت امامی بردارند، هر چند باز هم یک عده دراین حد باقی ماندند.

حجت الاسلام پیردهقان در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان از علم ائمه (ع) در دوران کنونی استفاده کرد، یادآور شد: در همین دوران کنونی خیلی دانشمندان به آثار اهل بیت (ع) مراجعه می‌کنند و اذعان دارند که این کلام معمولی نیست مثلا جرج جرداق مسیحی خودش در کتابش می‌گوید که سه بار نهج البلاغه را خوانده و احساس می‌کند هر بار مطالب برایش جدید است و این یعنی این کلام به اندازه‌ آدم‌ها در تاریخ بشر نفوذ کرده و اثر دارد و این علوم به زمان و مکان خاصی مرتبط نیست.

وی یادآور شد: در کتاب «عیون اخبارالرضا» نوشته شیخ صدوق نقل شده که یک بخش مستند درباره تاریخ و احوالات امام رضا(ع) است که ظاهرا یک مجلسی را مأمون ترتیب داده و دانشمندان را از اقصی نقاط خراسان و دیگر شهر‌ها با حضور امام رضا (ع) دعوت به مناظره کرده و می‌خواسته نشان دهد که علم ائمه (ع) کاربرد روز ندارد، در حالی که در همان مجلس امام رضا(ع) ۴ مناظره با عالم مسیحی جاثلیق، عالم یهودی «رأس الجالوت» و دو تن دیگر انجام می‌دهد و با هر کدام با زبان خودشان و با استناد به منابع روایی صحبت می‌کند و همه را به شگفتی وا می‌دارد.

این کارشناس دینی با بیان اینکه در دنیای امروز مفاهیم مربوط به ائمه (ع) و خصوصا امام رضا (ع) کم و به طور نادرستی بدون سلیقه مطرح شده، گفت: اگر مناظرات امام رضا (ع) به صورت علمی با زبان دانشجویان در دانشگاه‌ها تدریس و مطرح می‌کردیم، اکنون خیلی از مشکلاتمان حل شده بود. این اتفاق باید با یک سلیقه خوب رخ دهد، مثل اینکه ما معدنی را در اختیار داریم، اما نمی‌دانیم از آن چطور بهره‌برداری کنیم. وقتی شکل و شمایل و سلیقه درست نباشد ما از این گوهر هم نمی‌توانیم استفاده کنیم و مردم هم قدرش را نمی‌دانند. به طور مثال رساله حقوق امام سجاد (ع) اخیرا در شهر کیتو آمریکای لاتین توسط یک روحانی ارائه شده و همه را به تعجب انداخته که چطور هزار و اندی سال پیش ما در اسلام رساله حقوقی داشتیم و خیلی‌ها در آنجا نگاهشان به اسلام تصحیح شده است.