سیستم استعدادپروری درست ورزشکار را در چرخه صحیح قرار می‌دهد/ شکوفاکردن استعداد جنبه روانی دارد

به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری علم و فناوری آنا، دانشگاه آزاد به‌عنوان طلایه‌دار استعدادیابی و استعدادپروری در ورزش حرفه‌ای در میان دانشگاه‌های کشور نقش ارزنده‌ای را در آموزش و پرورش ورزشکاران داشته است. به همین منظور و در راستای تنویر افکار عمومی با میثم الله‌مرادی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد صحبت کردیم. وی در مقوله استعدادیابی و استعدادپروری ورزشی توضیحات کاملی داشته که در ادامه خواهید خواند.

آنا: در مقوله استعدادیابی و استعدادپروری ورزشی عمده فعالیت دانشگاه آزاد چه بوده است؟

الله‌مرادی: طرح «از پایه تا ستاره» که توسط معاونت فرهنگی و دانشجویی و مرکز ورزش و تربیت بدنی دانشگاه آزاد اسلامی با همکاری مدارس سما در سطح کشور آغاز و پیگیری شده است، با هدف اتصال ورزش نونهالان و نوجوانان به ورزش جوانان و بزرگسالان است که فرد در مدت چندین سال فعالیت ورزشی و سنین مختلف در یک پیوستار بتواند به مراتب بالا در ورزش قهرمانی و حرفه‌ای برسد و خروجی آن برای خود ورزشکار، دانشگاه و تیم‌های ملی در رشته‌های مختلف ملموس و قابل بهره‌برداری باشد که البته در این مسیر عوامل متعدد دخیل هستند اما می‌توان به فرایند آن که انتظار می‌رود (در صورت تعاریف درست و ریل گذاری صحیح) خروجی‌اش تربیت ورزشکار تراز ایران اسلامی در مقولات اخلاقی، فرهنگی که بُعد پهلوانی ورزش محسوب می‌شود و کسب مدال و رکود برتر و منافع اقتصادی که بعد حرفه‌ای ورزش است، خوشبین بود.

آنا: حفظ استعداد یا همان استعدادپروری در ورزش نیازمند چه اقداماتی است؟

الله‌مرادی: وزارت‌خانه‌ها و فدراسیون‌ها باید دارای سیستم درست و پیشرفته باشند تا بر اساس یک مدل درست، مؤلفه‌ها و مقولات آن در جای خود در این فرایند به کار آید. بستر فعالیت باشگاه‌ها و تیم‌های حرفه‌ای را تقویت نمود تا یک لیگ پویا در هر رشته پرمخاطب و حداقل در رشته‌های المپیکی داشت که ورزشکار را در کوران رقابت‌ها نگه دارد، ارتزاق مالی ورزشکار فقط از تیم‌های ملی نباشد و ورزشکار در تیم‌ها و باشگاه‌ها بر اساس سطح و عملکرد خود قرارداد داشته باشد. این‌طور در رشته‌های مختلف می‌توان ورزشکاران سطح بالا را در آمادگی جسمانی و روانی بالا نگه داشت، از لحاظ مالی نیز او را تقویت کرد و برای موفقیت‌های ملی و مشارکت او در تیم‌های ملی در صورت برتر شدن در رقابت‌های کشوری فدراسیونی بستر را با سیستمی که توضیح داده شد، فراهم نمود، البته موضوع فراتر از این است.

آنا: موانع پیش رو در استعدادپروری در ورزش چیست و چگونه می‌توان از این موانع عبور کرد؟

الله‌مرادی: استعدادها سرمایه‌های خدادادی و انسانی کشور ما در ورزش هستند. در صورتی که ما در کشور موفق به حفظ و نگه‌داشت آنان نگردیم، سال‌ها هزینه‌های گوناگون مالی و غیر مالی برای ورزشکار از منابع ملی صرف کرده‌ایم اما با عدم مدیریت صحیح پدیده مهاجرت ورزشکار پیش می‌آید که فرد در رقابت‌هایی چون المپیک یا مشابه آن، زیر پرچم کشور دیگر موفق به کسب افتخار می‌شود و بار فرهنگی منفی برای هموطنان به همراه دارد. لذا موانع پیش روی استعدادپروری در صورتی که برداشته شود و یک سیستم جایگزینی و جانشین پروری صحیح در ورزش کشور تعیین گردد، ورزشکاران مستعد دیگر پشت خط فلانی و فلانی که دارای لابی در فدراسیون هستند نمی‌مانند و قطعا شایستگی محور کسب پیرهن تیم ملی خواهد بود.

آنا: کدام موانع جلوی استعدادپروری را می‌گیرد و اگر رفع شود منجر به سوخت نشدن استعدادها و عدم مهاجرت آنها خواهد شد؟

الله‌مرادی: قطعا زندگی در این دنیا با واقعیت‌های موجود ما را متوجه می‌کند که برخی اتفاقات مثل تصادف رانندگی، و بیماری‌های عجیبی چون کرونا و ... موجب ضربات شدیدی به زندگی ورزشکار می‌گردد تا چه رسد به ورزش او، همچنین انگیزه‌های خانوادگی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و حتی بنیه فرهنگی ضعیف می‌تواند باعث گردد برخی ورزشکاران مستعد از کشور مهاجرت نمایند، پس لازم است بدانیم باز هم ریزش در قشر نخبه حالا به هر دلیلی ممکن است اتفاق افتد. اما بحث ما در اینجا تنها می‌تواند موضوعاتی باشد که به وظایف سازمانی و مدیریتی و انسانی در خصوص استعدادها و نحوه به‌کارگیری بهینه چرخ دنده‌های استعدادپروی در کنارهم معطوف باشد که در هر برهه از زمان هم ممکن است برخی عوامل بر اساس شرایط زمانی حذف یا اضافه شوند، پس اساساً نسخه واحد نمی‌توان برای این مقوله تجویز نمود.

آنا: به صورت کلی چه مؤلفه‌هایی را می‌توان تجویز کرد؟

الله‌مرادی: بر اساس زمان کنونی می‌توان برخی مؤلفه‌ها را معرفی کرد که عبارتند از: هزینه بالای اقتصادی برای زندگی روزمره مثل مردم عادی، چه برسد که ورزشکار نخبه و مستعد با مخارج مربوط به حرفه مواجه است. ورزشکاران مستعدی که در تیم‌های ملی نوجوانان و جوانان خوب درخشیده‌اند اما در ادامه فشار اقتصادی و ضعیف بودن بنیه خانوادگی ناچار به ترک ورزش و از دست رفتن سرمایه عظیم برای تیم ملی بزرگسالان شده است. عدم دسترسی به مرکز و برخی ارتباطات پشت پرده در انتخاب ملی‌پوشان گاهی باعث انتخاب ورزشکاران دوم و سوم در تیم ملی شده است که به‌شدت باعث سرخوردگی ورزشکار مستعد و شایسته گردیده است. و ده‌ها عامل دیگر که در شرح حاضر نمی‌گنجد اما بهترین راهکار، تدوین سیستم درست برای این مقوله مهم در ورزش کشور چه وزارتخانه، چه فدراسیون‌ها و حتی تیم‌های باشگاهی است، سیستمی دارای چارچوب و قانون مشخص که به استعدادهای ما این اطمینان را بدهد که از حق و حقوقش پاسداری می‌کند.

آنا: وظیفه ورزشکاران مستعد برای شکوفاکردن استعدادشان چیست؟

الله‌مرادی: این موضوع بیشتر روانی است، یعنی با روان ورزشکار سر و کار دارد، جنس و مقوله این موضوع مقداری تفاوت دارد چون ورزشکار اگر به‌عنوان استعداد در فلان رشته شناسایی شد و ظرفیت‌های بالقوه خود را شناخت، حال مهم‌ترین فاکتور برای بالقوه نمودن این استعداد علاوه بر موضوعاتی چون آماده بودن بستر خانوادگی و فرهنگی برای ادامه ورزش، امکان دسترسی به تجهیزات و اماکن ورزش مطلوب، وجود مدیران و مربیان با دانش و تجربه، باید گفت خود ورزشکار باید دارای روح بزرگ و خواستار رسیدن به قله‌های موفقیت باشد. در خود احساس تعهد کند و دارای برنامه ریزی باشد. فاکتورهای روحی و روانی‌اش را تقویت نماید و از شکست‌ها و موانع احتمالی خسته و آزرده نشود و به اصطلاح پشت به میدان نکند و از ظرفیت‌های موجود بهترین استفاده و بهره را ببرد. تمرکز و توجه خود را به ورزش بدهد و تا حد امکان از حواشی که برای او پیش می‌آید دوری نماید، از کسب علم و دانش ورزش غافل نگردد و از مشورت با افراد دلسوز و باعلم خود را بی‌نیاز نداند، در حقیقت ورزشکاری که به قله موفقیت‌های جهانی برسد تنها به این مقوله دست نیافته، سال‌ها همراهی خانواده، زحمات مربیان و اساتید، مدیران و حتی پزشک و روانشناسی که به او کمک کرده‌اند همراهش بوده است.

آنا: بهترین راه برای حداکثر خروجی از استعدادهای ورزشی چیست؟

الله‌مردای: چینش سیستم استعدادیابی و استعدادپروری درست است که ورزشکار را در چرخه صحیح قرار می‌دهد،‌ چرخه‌ای که به او هر جا لازم بود میدان می‌دهد، از طریق باشگاه‌ها زندگی و معاش او را تأمین خواهد کرد و آنتوپومتری و فیزیک بدن او را به درستی تحلیل می‌کند، در صورت بروز آسیب همراهی و به پزشک و تیم پزشکی برای درمان هدایت می‌کند و در مرحله‌ای دیگر برای مسائل روحی و روانی، روانشناس خوب در کنارش او را به اوج عملکرد و انگیزش می‌رساند و در زمانی که سیستم متوجه شد ورزشکار مستعد دیگر به سن بازنشستگی رسیده، استعداد دیگری جانشین و جایگزین او می‌کند و از او در دوران اتمام ورزش حرفه‌ای‌اش در حوزه‌های مربیگری، داوری، یا حتی مدیریتی و اقتصادی به نحو مطلوب استفاده می‌کند. نتیجه‌اش می‌شود یک چرخه درست و عادلانه برای تمامی افراد مستعد و سرمایه‌های انسانی در سراسر میهن عزیزمان که به توسعه ورزش در ابعاد آموزشی، همگانی، قهرمانی و حرفه‌ای هر یک به سهم خود خدمت خواهند کرد.