قصر شیرین؛ حکایت جلال در جاده زوال و کمال

به گزارش خبرنگار حوزه سینمای گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، فیلم سینمایی «قصر شیرین» آخرین ساخته سید رضا میرکریمی موفق شد در بیست و دومین جشنواره فیلم شانگهای جایزه بهترین بازیگر مرد (حامد بهداد)، بهترین کارگردانی و جام طلایی بهترین فیلم را از آن خود کند. جشنواره فیلم شانگهای معتبرترین جشنواره بین‌المللی فیلم در چین و از جشنواره‌های سینمایی رده A دنیا محسوب می‌شود و از سال ۱۹۹۳ در حال برگزاری است. در بیست و دومین دوره این جشنواره که از پانزدهم تا بیست و چهارم ماه ژوئن 2019 (بیست و ششم خردادماه تا سوم تیرماه 1398) برگزار شد، بیش از ۵۰۰ فیلم از بیش از ۸۰ کشور جهان در آن به نمایش درآمد.

رونمایی از قصر شیرین برای مخاطبان ایرانی در بهمن‌ماه سال 1397 و در جریان سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر رقم خورد؛ فیلمی که از همان روز نمایش با اقبال مخاطبان مواجه شد.

داستان چند خطی قصر شیرین، کنجکاوی زیادی را برنمی‌انگیخت. جلال، مردی حدوداً 40 ساله و راننده جاده‌ای است که به خاطر ناتوانی در پرداخت دیه یک تصادف منجر به فوت، مدتی را در زندان به سر برده است. او همسرش را که اکنون دچار مرگ مغزی شده و در آستانه مرگ است مقصر به زندان رفتن خود می‌داند.

جلال برای گرفتن ارثیه و جمع‌آوری اموال و وسایلش، به زادگاه همسرش در غرب کشور و نزد خواهر همسرش می‌رود، اما در ملاقات با خواهر همسر و باجناقش مجبور می‌شود تا علاوه بر ماشین، دو کودک خردسالش را هم از آنها تحویل بگیرد. این سرآغاز سفر جلال همراه با دختر و پسرش می‌شود.

او در این سفر کوتاه‌مدت به درک جدیدی از خود، همسر و فرزندان و اطرافیانش و گذشته تلخی که داشته، می‌رسد. روندی که البته با فراز و نشیب‌ها و مواجهه با شخصیت‌های مختلف شکل می‌گیرد. با این حال، فیلمنامه مستحکم محسن قرایی (که سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه جشنواره فیلم فجر را برای او به ارمغان آورد) و بازی‌های به اندازه و باکیفیت بازیگران فیلم در کنار مهارت کارگردانی میرکریمی، این تغییر ذهنیت را طبیعی و پذیرفتنی ساخته است.

قصر شیرین یک فیلم جاده‌ای با لوکیشن‌های چشم‌نواز است. این اثر چه از لحاظ شخصیت‌پردازی، چه از لحاظ فرم پرداخت و چه از حیث بازی بازیگران اثری قابل تأمل و متفاوت از رویه جاری فیلم‌هایی است که در سال‌های اخیر رنگ پرده را به خود دیده‌اند. این ساخته میرکریمی، است. مرتضی هدایی به خوبی توانسته است در عین حال که قدرت فیلمبرداری خود را نشان می‌دهد، از خودنمایی‌های بیش از حد و استفاده بی‌مورد از قاب‌های کارت پستالی در طبیعت زیبای اطراف شهر یاسوج پرهیز کند.

مؤلفه ورود و خروج شخصیت‌های فرعی به ماجرا که از عناصر اصلی فیلم‌های جاده‌ای است، به خوبی در جریان فیلم رخ می‌دهد. توقف‌های فیلم یا به تعبیر بهتر توقف دیالوگ‌گویی شخصیت‌ها در ماشین به‌موقع است که باعث می‌شود مخاطب از دیالوگ‌ها خسته نشود. ضمن این که نباید از شیرین‌زبانی نیوشا علیپور و بازی درونگرا و قابل تحسین یونا تدین دو بازیگر خردسال فیلم نیز غافل شد. این نقش‌آفرینی آن قدر خوب بود که این دو هنرمند خردسال در کنار ژیلا شاهی، دیگر بازیگر قصر شیرین را در صف نامزدهای دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مکمل زن و مرد قرار داد.

حامد بهداد نیز در ادامه تجربه‌های متفاوت بازیگری در سال‌های اخیر، تصویری دیگرگون از مرد شکست‌خورده، ناکام، جاه‌طلب، آشفته و بی‌توجه به ارزش‌های اخلاقی را خلق کرد. این در حالی بود که بهداد در فیلم «سد معبر» و در یکی از آخرین نقش‌آفرینی‌های خود پیش از قصر شیرین بازی متفاوتی از شخصیتی مشابه جلال ارائه داده بود، اما وی در قصر شیرین بدون تکرار این نقش و با یک بازی کنترل‌ شده و درونگرا با تکیه بر تغییر حالات چهره و خشم پنهان در چشم‌ها، سیمایی متفاوت از یک شکست‌خورده را به نمایش گذاشت.

جلال در آستانه جدایی از همسر در حال احتضارش با دو کودک خردسال و در حالی که به زن دیگری قول ازدواج و یک زندگی بهتر را داده است، در یک شرایط مالی و روحی بی‌ثبات، پا در مسیری می‌گذارد که در دو قطب زوال و کمال در نوسان است. او در این مسیر هیچ گاه به طور کامل به یکی از این دو سر قطب نزدیک نمی‌شود.

هنر فیلمنامه‌نویس و البته مهارت میرکریمی در همین نکته نهفته است که تماشاگر تا پایان فیلم، در حال برچسب‌زنی و انگ‌زدایی مدام به شخصیت اصلی است و در عین حال که نمی‌تواند بی‌مسئولیتی، خونسردی و بی‌عاطفگی او را ببخشد، اما دلایلی را می‌کاود تا شاید بتواند کمی هم با او همدردی کند. حتی از نیمه دوم فیلم، برای مخاطب علاوه بر سرنوشت دو کودک معصوم، آینده جلال و همسر دوم او نیز اهمیت پیدا می‌کند.

به این ترتیب سفر کوتاه جلال در مسیر نامعلومی که به تعبیر دختر خردسالش باید به قصر وعده داده شده بیانجامد، به محملی برای یک مبارزه درونی بین خواسته‌ها، علایق، نگرانی‌ها و تمناهای او تبدیل می شود. مجالی برای فرار از زوال و رسیدن به کمال از حیث مادی و معنوی.

به هر ترتیب قصر شیرین که پروانه نمایش خود را نیز گرفته و در صف اکران است، توانست در اولین حضور بین‌المللی خود بدرخشد و سه جایزه معتبر را به سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه از جشنواره فیلم فجر اضافه کند، حال باید منتظر ماند و میزان استقبال تماشاگران از این فیلم را به نظاره نشست.

انتهای پیام/4072/4104/